Chlamydia – informacje o opryszczce płciowej ciche epidemii XXI wieku

Co to jest?

Czym jest opryszczka płciowa (opryszczka genitalna, opryszczka narządów płciowych)?

Opryszczka płciowa jest chorobą wirusową, wywoływaną przez wirusa Herpes Simplex Virus (HSV). Istnieją dwa rodzaje tego wirusa: typ 1 i typ 2. Wirus HSV-1 jest najczęściej przyczyną opryszczki wargowej („zimno”), podczas gdy wirus HSV-2 – opryszczki płciowej.

Objawy spowodowane przez obydwa typy wirusa HSV-1 i HSV-2 są w zasadzie takie same – są to charakterystyczne surowicze pęcherzyki, zmieniające się w późniejszym okresie w małe, bolesne ranki, a potem strupki.

Do zakażenia wirusem dochodzi poprzez mikrouszkodzenia w skórze lub śluzówce w czasie bliskiego kontaktu z osobą zakażoną (seks, także oralny).

• Według danych WHO opryszczka płciowa jest gwałtownie szerzącym się globalnie zakażeniem wirusowym przenoszonym drogą kontaktów seksualnych, dotyczącym zarówno kobiet jak i mężczyzn
• Wirusem opryszczki wargowej lub płciowej zarażona jest prawdopodobnie co 5 osoba w USA
• 60% – 80% zarażonych może być bezobjawowymi nosicielami choroby lub źle interpretować swoje objawy i w ten sposób nieświadomie przyczyniać się do jej rozprzestrzeniania.
• 80% tych, którzy przeszli pierwszy rzut choroby, doświadczy przynajmniej jednego nawrotu w życiu
• Według amerykańskich statystyk zarażona osoba ma średnio 4 nawroty opryszczki płciowej w ciągu roku.
• W krajach Europy Zachodniej nawroty stwierdza się średnio 2 razy w roku.
• W Polsce brak jest danych
• Czynna infekcja wirusem opryszczki płciowej zwiększa ekspozycję i ryzyko zarażenia wirusem HIV dwukrotnie

Opryszczki nie można się pozbyć, ale można zmniejszyć częstość występowania nawrotów, skrócić rzut choroby, zmniejszyć dolegliwości. Przede wszystkim zaś można zadbać o to, aby nie zarazić nią innych.

Opryszczka a seks

Osoba zakażona powinna uważać się za „zakaźną” od momentu pojawienia się pierwszych objawów (zaczerwienienie, swędzenie, pierwszy pęcherzyk) do pełnego zagojenia ostatniej nadżerki.

W tym czasie nie powinna uprawiać żadnej z form seksu.

Niestety osoby, które przechodzą infekcję bezobjawowo mogą „siać” wirusa nie będąc tego świadomym. To jest najważniejszą przyczyną szybkiego rozprzestrzeniania się tej choroby.

Będąc nosicielem wirusa opryszczki genitalnej nadal można cieszyć się udanym życiem seksualnym. Jednakże osoby zakażone powinny wykazać się dodatkową odpowiedzialnością w swoim życiu seksualnym, przede wszystkim unikając współżycia w okresie 100% pewnej zakaźności, czyli w czasie występowania zmian na skórze.

Rozpoznanie

Ponieważ nasilenie objawów opryszczki płciowej różni się tak bardzo u różnych osób, wiele infekcji pozostaje nierozpoznanych.

Pamiętaj – kiedy zaobserwujesz u siebie jakąkolwiek zmianę w okolicach narządów płciowych – zgłoś się do lekarza:

• ginekologa – jeśli jesteś kobietą
• urologa – jeśli jesteś mężczyzną
• lub wenerologa

Ważne także, aby nie czekać zbyt długo – opryszczkę najłatwiej trafnie rozpoznać w okresie pierwszych objawów, kiedy są pęcherzyki. W momencie kiedy pojawią się owrzodzenia, opryszczka może przypominać inne choroby np. kiłę.

Poza tym wczesne zgłoszenie się do lekarza, to wczesne otrzymanie recepty na lek antywirusowy, a ten działa, jeśli podany jest w ciągu pierwszych 24-72 godz od wystąpienia objawów.

Objawy opryszczki płciowej

Pierwsza infekcja

Aż 60% osób zakażonych wirusem nie ma żadnych objawów choroby (są oni jednak jej nosicielami i w okresach bezobjawowej zakaźności mogą zarażać innych!).

U pozostałych 40% objawy opryszczki genitalnej mogą być bardzo różnie nasilone – u jednych ciężkie , u innych prawie niezauważalne ( zwłaszcza u osób, które mają opryszczkę wargową („zimno”) i nabyły już w związku z tą infekcją częściową odporność na wirusa HSV).

Pierwsza infekcja jest zazwyczaj najcięższa w porównaniu do kolejnych nawrotów choroby.

W 2-12 dni po kontakcie z wirusem pojawiają się typowe objawy infekcji wirusowej (zwane często „grypowymi”) – gorączkaNa wstępie uwaga: wystąpienie gorączki jest zjawiskiem pozytywnym, reakcją obronną organizmu. Krótkotrwała temperatura przekraczająca 36,6 °C ma znaczenie w walce..., bóle mięśni i stawów, powiększone węzły chłonne.

Następnie pojawiają się zmiany w miejscu zakażenia (objawy miejscowe):

• przeczulica zakażonej okolicy (nadwrażliwość), swędzenie, pieczenie
• zaczerwienienie po 2 dniach przekształcające się w
• pęcherzyki z jasnym płynem, a te z kolei po pęknięciu powodują
• bolesne nadżerki, mikroowrzodzenia, które zasychają w strupki, a potem goją się samoistnie w okresie kolejnych 10 dni

Czasem objawy te mogą być tak mało nasilone, że pęcherzyki pozostaną niezauważone, a owrzodzenia będą przypominały nie wzbudzające podejrzeń pęknięcia śluzówki lub skóry.

Epidemiologia

Opryszczka płciowa jest jednym z najczęściej przenoszonych drogą płciową schorzeń. Jednakże ze względu na fakt, że wiele osób zakażonych nie ma w ogóle objawów w postaci pęcherzyków lub ma je słabo nasilone i nie zgłasza się do lekarza– dane epidemiologiczne są trudne do zebrania.

Według danych australijskich nie tyle bezobjawowy przebieg choroby, co źle rozpoznane lub zinterpretowane objawy u 60% osób zakażonych, przyczyniają się do szybkiego rozprzestrzeniania się choroby.

Leczenie

Nie ma sposobu, aby pozbyć się wirusa opryszczki definitywnie, inaczej mówiąc nie można trwale opryszczki wyleczyć.

Jednakże stosując odpowiednie leczenie można:

• Łagodzić objawy i zmniejszać dolegliwości w czasie rzutu
• Skracać rzut choroby
• Wydłużać czas pomiędzy kolejnymi nawrotami
• Zmniejszać swoją zakaźność dla innych

Doraźne

Doraźne sposoby ulżenia objawom w czasie nawrotu opryszczki genitalnej:

Zasada podstawowa: Utrzymuj miejsce nadżerek w czystości i suchości.

• Kąpiele z solą – do przemywania zakażonej okolicy
  przygotuj roztwór soli: rozpuść 1 łyżeczkę do herbaty soli kuchennej w 600 ml wody. Możesz też stosować kąpiele – garść soli na wannę wody.
• Nie stosuj kremów kosmetycznych ani nawilżających. Nie posiadają one właściwości leczniczych i pomimo krótkotrwałej ulgi, mogą wydłużyć okres leczenia.
  Zalecane są preparaty o działaniu antyseptycznym. Takie właściwości posiadają preparaty zawierające olejki eteryczne (m.in. olejek melaleuca alternifolia „z australijskiego drzewka herbacianego”) lub srebro.
• Noś luźną, bawełnianą bieliznę.
• Jeśli oddawanie moczu jest nieznośnie bolesne, rób to siedząc w miednicy lub wannie.
• Pij dużo płynów, aby rozcieńczyć mocz.

Mity na temat opryszczki płciowej

Wiem, ze nie mam opryszczki płciowej

60-80% osób zarażonych nie ma objawów opryszczki płciowej, a zatem jedynie wykonanie testu na obecność przeciwciał przeciw HSV-2 może potwierdzić czy dana osoba jest zakażona czy nie.

Tylko prowadzący rozwiązły tryb życia mogą zarazić się opryszczką

Opryszczka płciowa zasadniczo wiąże się z prowadzeniem życia seksualnego, choć teoretycznie można także się zarazić inną drogą (minimalne ryzyko przy używaniu tej samej bielizny lub przyborów toaletowych itp.). Mając nawet jednego partnera w życiu można się zarazić od niego jeśli jest chory na opryszczkę płciową lub wargową. Tym niemniej duża ilość partnerów zwiększa ryzyko zakażenia.

Nie trzeba leczyć takich pęcherzyków

Oczywiście to prawda, że opryszczka płciowa to nie dewastująca, postępującą chorobą, jak np. kiła. Kiedy nawroty choroby wystepują rzadko lub są umiarkowanie nasilone, choroba nie przeszkadza w codziennym życiu. Problemem staje się dopiero przy częstszych i masywniejszych rzutach. Trzeba być jednak świadomym, że opryszczka płciowa jest realnym problemem zdrowotnym, nie tylko ze względu na dolegliwości powodowane przez chorobę u pacjenta:

• zakażenie opryszczką płciową zwiększa ryzyko zakażenia HIV dwukrotnie
• Objawy opryszczki płciowej mogą maskować rozpoznanie innych groźniejszych chorób przenoszonych drogą płciową
• Bagatelizowanie tej choroby, zwłaszcza u kobiet może zwiększyć ilość przypadków opryszczki u noworodka, która jest stanem zagrażającym życiu dziecka

Wypalanie zmian

”Wypalanie” pęcherzyków opryszczki – nie ma sensu – wirus żyje w zwoju nerwu czuciowego i będzie stamtąd powracał. Wypalanie stosuje się przy kłykcinach (brodawkach) i w innych schorzeniach.

Zdradził/a mnie

Pojawienie się objawów opryszczki u ciebie lub twojego partnera nie świadczy bezspornie o zdradzie w związku. Objawy opryszczki mogą bowiem pojawiać się wiele miesięcy, a nawet i lat po pierwszym kontakcie z wirusem.

Opryszczka zwiększa ryzyko raka szyjki macicy

Nie. Opryszczka genitalna nie ma związku z rakiem szyjki macicy. To inny wirus – wirus ludzkich brodawczaków (HPV – Human Papilloma Virus) – jest odpowiedzialny za 70-80% przypadków raka szyjki macicy.

Natomiast zakażenie opryszczką genitalną zwiększa ryzyko zakażenia się wirusem HIV dwukrotnie („otwarte wrota”), zwłaszcza u kobiet.

Prezerwatywy zabezpieczają całkowicie przed opryszczką płciową

Prezerwatywy zmniejszają ryzyko przeniesienia wirusa, ale nie dają 100% gwarancji. Przede wszystkim mogą pęknąć. Po drugie wirus może być obecny poza obszarem chronionym przez prezerwatywę, np. na wzgórku łonowym, sromie itp.

Można zarazić się przez siadanie na tej samej desce sedesowej

Wirus HSV-2 jest wrażliwym wirusem, wysychającym szybko poza organizmem żywiciela. Nie udowodniono ani jednego przypadku zakażenia poprzez wspólne używanie łazienki.

Jeśli chodzi o ręczniki, mydło i inne przybory toaletowe, które mogą pozostawać wilgotne należy używać oddzielnych, mimo braku dowodów na przenoszenie wirusa ta drogą.