Timothy Francis Leary

Timothy Francis LearyTimothy Francis Leary – (22 II 1920 – 31 V 1996) urodził się w Springfield, w stanie Massachusetts w USA.... – (22 II 1920 – 31 V 1996) urodził się w Springfield, w stanie Massachusetts w USA. Pochodził z rodziny irlandzkich imigrantów, ojciec Timothego opuścił rodzinę gdy ten miał 13 lat, jego wychowaniem oraz wykształceniem zajęła się matka. Po maturze Leary kontynuował naukę na trzech różnych uczelniach. Najpierw w College of the Holy Cross w Worcester (st. Massachusetts), skąd po dwóch latach został usunięty za nieodpowiednie zachowanie. Następnie przeniósł się do United States Military Academy, skąd ponownie wyrzucony przenosi się do University of Alabama, gdzie w 1943 roku otrzymuje tytuł Bachelor of Psychology. W tym czasie powołano go do wojska. Służył w służbie medycznej na frontach II Wojny Światowej jako sierżant. W 1944 roku poznaje Marianne Busch, z którą wkrótce (1945r.) bierze ślub i zamieszkuje w Berkeley w Kaliforni. W 1946 r. Leary otrzymuje tytuł naukowy Master of Science na Washington State University, natomiast w 1950 r. tytuł Doctor of Philosophy, na University of California w Berkeley, gdzie napisał prace The Social Dimensions of Personality: Group Structure and Process. W latach 1950-1955 Timothy Leary pozostaje na uniwersytecie, tam pełni funkcję profesora asystującego.

W 1955 roku jego żona popełnia samobójstwo, załamany naukowiec przenosi się do Oakland, gdzie w latach 1955-1958 jest dyrektorem ds. badań psychiatrycznych w fundacji Kaiser Family. Następnie odbywa krótką podróż do Europy, tam spotyka Davida McClellanda, dyrektora Center for Personality Research na Harvard University, który proponuje Learemu posadę wykładowcy. Na Harvard University Leary pozostaje do 1963 roku.

W 1960 roku za namowa Franka Barrona, doktora z Harvard Uniwersity, który miał niewielkie doświadczenie z psychoaktywnymi grzybami, Leary wyrusza do Cuernavaca w Meksyku. Tam pierwszy raz przyjmuje meksykańskie grzyby ze środkiem psychoaktywnym – psylocybiną. Po latach wspomina to doświadczenie jako jedno z najważniejszych w jego życiu. Stwierdził, ze podczas pięciogodzinnego ‘tripu’ dowiedział się o psychologii znacznie więcej niż przez 15 lat studiowania tej nauki na uniwersytecie. W swojej książce z 1968 roku Polityka Ekstazy Leary tak opisuje tamto wydarzenie: „zostałem ogarnięty przez doświadczenie, które można by opisywać wieloma ekstrawaganckimi metaforami, lecz które było, ponad wszystko i bez żadnych wątpliwości, najgłębszym religijnym doświadczeniem mojego życia.”

Po powrocie na Harward, Leary wraz z Alpertem zakładają Harvard Psilocybin Project. Celem naukowców było badanie wpływu jakie wywierają te substancje na ludzi. Na początku Leary, Metzner i Alpert podają psylocybinę (która wówczas była legalna) więźniom, później w eksperymencie biorą udział ochotnicy z uczelni – studenci oraz pracownicy uniwersytetu. Timothy Leary prowadzi również badania z jedną z najaktywniejszych substancji psychodelicznych, LSD – 25. Podczas doświadczeń na Harwardzie, około 400 ochotników przyjmuje LSD bądź pcylocybinę. Zdaniem naukowców eksperymenty te były udane. Większość z ochotników (75%) uznała, iż doświadczenie z tymi środkami były jednym z najważniejszych przeżyć oraz miały pozytywny wpływ na ich życie a przede wszystkim były pomocne w uzyskiwaniu wiedzy o sobie. Badania jakie robiono więźniom, również zdawały się mieć pozytywne wyniki. Według badań Learego, LSD podawane w odpowiednich dawkach, pod nadzorem wykwalifikowanych psychologów zmieniały zachowanie niektórych więźniów na lepsze, mogły leczyć alkoholizm oraz inne uzależnienia.

W tym czasie coraz więcej studentów było zainteresowanych substancjami psychoaktywnymi, natomiast ich rodzice stanowczo sprzeciwiali się poczynaniom Learego i jego współpracowników, w związku z czym wzrastał szum wokół wątpliwej metodologii badań naukowców. W 1962 roku w gazecie uczelnianej The Harvard Crimson wydrukowano artykuł, który bardzo krytycznie podszedł do „dokonań” kontrowersyjnego doktora. Timothy Leary doskonale zdawał sobie sprawę z negatywnych konsekwencji jakie wiążą się z wykorzystywaniem narkotyków do prac naukowych na uniwersytecie. Chociaż wtedy LSD i psylocybina nie były środkami nielegalnymi w USA, to jednak otoczone były „atmosferą strachu, tajemnicy, społecznych zakazów” . W wykładzie Siedem języków Boga, Leary stwierdza: „dwustu profesjonalistów o religijnej orientacji, którzy wspólnie z nami stosowali substancje psychodeliczne było odpowiedzialnymi, szanowanymi, rozważnymi i moralnie nieskazitelnymi postaciami, w pełni świadomymi kontrowersyjnej natury tych doświadczeń oraz tego, że z tego powodu może zostać zrujnowana ich reputacja i zawodowa pozycja (co faktycznie maiło miejsce, zaś niektórych z tych osób dotyka to również i teraz).”

Efektem negatywnych komentarzy i rozgłosu było wydalenie Leary’ego i Alperta z uczelni w 1963 roku. Swoją działalność ograniczają oni do założonej w 1962r. International Federation for Internal Freedom, w której kontynuują swoją pracę. W 1963 roku Learym i jego współpracownikom pomagają spadkobiercy fortuny Mellona – Peggy, Billy oraz Tommy Hitchcock. Badacze przenoszą swoją siedzibę do rezydencji w Millbrook, gdzie mają doskonałe warunki by kontynuować doświadczenia z psychodelikami. Leary wspomina te czasy: „czuliśmy się jak antropolodzy z XXI wieku przeniesieni w czasie do lat 60 XX wieku (…) próbowaliśmy stworzyć nowy styl życia.”

Timothy Leary również zaangażował się w ruch kontrkultury. Na początku lat 60 XX wieku w USA nastały czasy buntu młodzieży przeciwko polityce rządu, wojnie w Wietnamie. Kontrowersyjny badacz uczestniczył w wiecach protestacyjnych, współpracował ze znanymi muzykami rockowymi (John Lenon, Jimi Hendrix). Podczas koncertów prezentował wykłady, w których promował poszerzanie swojej świadomości za pomocą doznań psychodelicznych. Cały czas organizował sesje psychodeliczne nastawione na rozwój duchowy, otwierał nowe ośrodki badań nad świadomością: Fundacja Kastalia 1963-66, Liga Swobodnego Ducha (Leage of Spirytual Discovery) 1966, prowadził nowe badania, które niejednokrotnie spowodowały poruszenie w środowisku psychiatrów. Wkrótce skupił się na religijnych aspektach swoich doświadczeń. Twierdził, że LSD może powodować stany religijnego uniesienia, co dowodził swoim „Eksperymentem Wielkopiątkowym”, którego przebieg opisał w książce Polityka Ekstazy.

Przez młodzież uznawany za symbol epoki – „guru rewolucji psychodelicznej”, zaś przez rząd USA i FBI prześladowany i uważany za niewygodnego i niebezpiecznego dla społeczeństwa. Timothy Leary zdaje się być źle zrozumiany: „Leary nigdy nie twierdził, że narkotyki są w same w sobie zabawne. Uważał on tylko, że w kontrolowanych warunkach mogą być pomocne w uświadamianiu sobie nieznanych stron swojej psychiki. Często podkreślał, że równie skuteczne, a nawet lepszy rezultaty można osiągnąć dzięki rozmaitym technikom medytacyjnym i oddechowym. Zrozumiano go wszakże opacznie.”
W 1964 Timothy Leary, Ralph Metzner i Richard Alpert wspólnie piszą książkę – The Psychedelic Experience oparte na Tibetan Book of the Dead (Tybetańska księga umarłych).

W następnym okresie życia Leary’ego zaczynają się jego kłopoty z prawem. Najpierw w grudniu 1965 roku, podczas przekraczania granicy z Meksykiem, psychiatra zostaje zatrzymany za posiadanie niewielkiej ilości marihuany. Wyrokiem sądu Leary zostaje skazany na 30 lat więzienia i 30.000 dolarów grzywny. Nadzwyczaj surowy wyrok zdaje się być dla sympatyków kontrowersyjnego doktora atakiem rządu USA oraz FBI. Jednakże, w 1969 roku Timothy Leary, odwołując się do Piątej Poprawki Konstytucji Stanów Zjednoczonych, zostaje uniewinniony. W grudniu 1968 roku, Leary zostaje znów aresztowany za posiadanie dwóch skrętów z marihuaną. Sam oskarżony konsekwentnie twierdzi, iż dowody zostały podrzucone przez policje, zaś wyrok w tej sprawie jest rozstrzygnięty na niekorzyść Learego. Zostaje skazany na 10 lat więzienia i kaucje 5 mln. dolarów. Należy wspomnieć, że w tym czasie rząd Stanów Zjednoczonych oraz prezydent Nixon ogłosili wojnę przeciwko narkotykom, która przez wielu była traktowana jako pretekst do ataku na nowy ruch społeczny. Aresztowanie „psychodelicznego guru” zdawało się być potwierdzeniem tej tezy.

Learemu po kilku miesiącach spędzonych w areszcie udaje się uciec po słupie telefonicznym, z którego zjeżdża po kablu. W więzieniu zostawia krótki list, skierowany do strażników: „W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego – o strażnicy – wychodzę na wolność. Modlę się, byście i wy się uwolnili. Trzymanie ludzi w więzieniu jest zbrodnią wobec ludzkości i grzechem wobec Boga. O strażnicy, jesteście kryminalistami i grzesznikami. Odseparujcie się. Bądźcie wolni. Amen!”
Po ucieczce kontrowersyjny doktor tuła się po świecie z fałszywymi dokumentami, ukrywając się przed agentami FBI, ekstradycją. Najpierw wraz z żoną Rosemary Woodruff wyjeżdża do Meksyku, skąd trafia do Algierii, tam staje się zakładnikiem Czarnych Panter. Doktor wraz z żoną znów muszą uciekać tym razem do Szwajcarii. Stany Zjednoczone domagają się ekstradycji uciekiniera, jednak bezskutecznie. W międzyczasie małżeństwo Learego rozpada się. Po krótkim czasie Leary poślubił Joanne Harcourt-Smith, z którą wyjeżdża do Afganistanu, aby uniknąć ekstradycji, co gwarantuje mu tamtejsze prawo. Na skutek nielegalnych działań agentów FBI Leary zostaje pojmany w 1973 roku, wysłany do Ameryki i skazany na 95 lat więzienia w zakładzie o zaostrzonym rygorze w Folsom.

W więzieniu Timothy Leary medytuje, pisze prace, ksiązki, tworzy i rozwija nowe teorie. W swoich pracach Dokument Starseed (1973), Terra II… A Way Out (1974), Neurologic (1973)) porusza problemy pochodzenia człowieka, ewolucji gatunku ludzkiego. Według jego koncepcji człowiek jest bio-komputerem, składającym się z sieci powiązań nerwowych. DNA jest jak „twardy dysk”, zaś „dyskami miękkimi” są teorie, idee, światopoglądy, wzory zachowań, reakcji. W kwietniu 1976 roku, po licznych listach protestacyjnych i ostatecznie po interwencji członków amerykańskiego PEN Clubu, Timothy Leary wychodzi z więzienia. Po wyjściu na wolność Leary zamieszkuje w San Diego, po krótkim czasie rozwodzi się ze swoją żoną i przenosi się na Laurel Canyon w okolicy Hollywood Hills gdzie poznaje swoją przyszłą żonę Barbarę Blum. Ich małżeństwo trwa do 1993 roku. W tym czasie Leary wciąż z wielką energią angażuje się w rozmaite projekty. Tworzy koncepcję Ośmiu Obwodów Neurologicznych jakie posiada człowiek i poznanie których ma pomóc w polepszeniu życia ludzkiego. W latach osiemdziesiątych współpracuje w tworzeniu programów komputerowych, jego nowa pasja owocuje książką wydaną w 1994 roku Chaos & Cybercultur. Współtworzy również audiowizualna prezentację How To Operate Your Brain, która jest połączeniem wykładu z wizualnymi efektami zmodyfikowanymi komputerowo.

W 1995 roku Timothy Leary dowiaduje się że ma raka prostaty. Chociaż choroba wciąż postępuje doktor nie poddaje się i wciąż chce wpływać na świadomość jak największej liczby ludzi. Przez pewien czas prowadził rozmowy z jedna z największych stacji telewizyjnych w USA, aby ta nagrała i pokazała jego śmierć w mediach.

31 maja 1996 roku Timothy Leary umiera. W ostatniej wędrówce towarzyszą mu jego przyjaciele z całego świata, z którymi Leary utrzymywał kontakt korzystając z internetowych kamer. Jego śmierć została nagrana, jednak materiał ten nigdy nie został przedstawiony szerszej publiczności. Ciało „psychodelicznego guru” na jego prośbę zostało skremowane i wysłane w kosmos.

Wybrana literatura przedmiotu:

Timothy Leary, The Politics of Ecstasy, 1968
Timothy Leary, Polityka Ekstazy, przełożył R. Palusiński
Jay Stevens, Storming Heaven: LSD and the American Dream, 1998