Zabudowa poddasza – jak się za to zabrać?

Zabudowa poddasza – Wytyczne montażowe

Zabudowa nie wykorzystywanego dotąd poddasza umożliwia przy niewielkich nakładach inwestycyjnych na znaczne powiększenie przestrzeni życiowej. Do wykańczania takiej zabudowy firma Rigips poleca użycie płyt typu GKF, zwanych potocznie ognioodpornymi lub płyt Grubas. Konstrukcje z wykorzystaniem tych płyt w połączeniu z warstwą materiału izolacyjnego spełniają wymagania w zakresie izolacyjności cieplnej i dźwiękowej oraz ochrony przeciwpożarowej do EI60. Zapewnienie odporności ogniowej (60 minut) stanowi ważny element bezpieczeństwa mieszkańców w przypadku pożaru.

Rigistil 4.70.07,4.70.17

System Rigistil umożliwia najprostszy i najszybszy z możliwych sposób wykonania zabudowy poddasza przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów stawianych tego typu konstrukcjom. W tym systemie uchwyty mocujące profile mają dużą sztywność w kierunku pionowym, dzięki czemu znakomicie przenoszą obciążenia od ciężaru płyt, a jednocześnie dobrze amortyzują poziome ruchy dachu powodowane naporem wiatru itp. Efektem jest mniejsze niebezpieczeństwo pojawiania się pęknięć na połączeniach płyt. Zatrzaskowe połączenie profili i uchwytów daje pewność prawidłowego zamocowania profili we wszystkich, nawet mało dostępnych zakamarkach dachu. Zamocowane profile dają się łatwo odpiąć, ułatwiając dostęp przy układaniu ocieplenia, po czym błyskawicznie mocuje się je z powrotem na właściwe miejsce. Sztywność i sprężystość profilu, niezbędną do takiego sposobu mocowania, zapewnia specjalny rodzaj głębokiego przetłaczania blachy, z której produkowane są profile systemów Rigistil i Ultrastil.

Kolejność prac przy montażu konstrukcji nośnej

Uchwyty do konstrukcji drewnianej mocuje się do boku elementów konstrukcji dachu (krokwie, jętki, kleszcze, itp.) za pomocą dwóch wkrętów do drewna o średnicy 4 mm i długości minimum 35 mm. Maksymalne wysunięcie uchwytu poza płaszczyznę czołową krokwi (przy zastosowaniu uchwytu o długości 17 cm) wynosi 14 cm, umożliwiając zastosowanie zawsze dostatecznej grubości ocieplenia. Rozstaw profili określony jest w zależności od grubości zastosowanej płyty i wymaganej ognioodporności (patrz tabela “Przegląd systemów”). Skrajne profile mogą być oddalone od brzegu płaszczyzny maksymalnie o 1015 cm (zalecana mniejsza wartość).

Montaż rozpoczyna się od skrajnych profili (górnego i dolnego) mocowanych możliwie blisko krawędzi połaci. Przestrzeń pomiędzy profilami skrajnymi należy podzielić na tyle odcinków, aby odległości pomiędzy poszczególnymi profilami nie przekraczały dopuszczalnych podanych w tabeli. W pewnych przypadkach np. przy oknach połaciowych, zaistnieć może potrzeba przesunięcia niektórych profili, co jest możliwe pod warunkiem nieprzekraczania maksymalnych rozstawów. Wszystkie profile na połaci powinny wyznaczać jedną płaszczyznę.

Dla ułatwienia pracy, uchwyty można początkowo mocować jednym wkrętem. Po sprawdzeniu ustawienia za pomocą długiej łaty i ewentualnych poprawkach, mocuje się je ostatecznie. Kolejność montażu konstrukcji na poszczególnych płaszczyznach zabudowy (skos, sufit, ścianka kolankowa) jest w zasadzie dowolna, jednak zdecydowanie łatwiej jest wyznaczyć płaszczyznę skosu dachowego (bez zwichrowania), jeżeli można ją wymierzyć w odniesieniu do sufitu i ścianki kolankowej.

Montaż konstrukcji Rigistil

Mocowanie uchwytów i montaż profili

Kolejność prac przy wyznaczaniu skosu dachowego

Warunkiem prawidłowego wyznaczenia płaszczyzny skosu jest równoległość krawędzi załamania między nim a sufitem i ścianką kolankową. Na ściance wyznacza się linię poziomą, która będzie przyszłą krawędzią skosu i ścianki. W jednym końcu sufitu zaznacza się miejsce przyszłego przecięcia sufitu i skosu. Za pomocą pionu przenosi się położenie tego punktu na podłogę i mierzy się jego odległość od ścianki kolankowej. Po drugiej stronie pomieszczenia odmierza się tę samą odległość. Za pomocą pionu znajduje się na suficie drugi punkt określający linię krawędzi. Sznurem z proszkiem znacznikowym odznacza się linię na suficie.

W przypadku dachów kopertowych z krokwiami narożnymi czy koszowymi, ważnym elementem jest połączenie konstrukcji nośnej dwóch płaszczyzn stykających się pod kątem rozwartym. Końce profili każdej z płaszczyzn muszą wchodzić do profilu przyściennego Rigistil. Obydwa profile przyścienne skręca się w narożu w rozstawie co 4050 cm tak, by otrzymać między nimi odpowiedni kąt rozwarty. Profili nośnych nie przykręca się do profilu przyściennego.

Wyznaczanie powierzchni skosu dachowego

Na poddaszu podzielonym ściankami gipsowokartonowymi, kolejność prac przy montażu konstrukcji nośnych nie ma znaczenia, gdyż są one od siebie niezależne. Ważne jest natomiast, aby płytowanie zaczynać zawsze od ścianek działowych, a dopiero potem opłytowywać resztę zabudowy poddasza we wcześniej opisanej kolejności. Pamiętać należy o solidnym mocowaniu konstrukcji ścianek działowych do konstrukcji dachu.

Układanie izolacji termicznej

• Demontaż profili przed układaniem ocieplenia
• Zakładanie wełny mineralnej
• Przyklejanie folii paroizolacyjnej

Podczas prac z wełną mineralną ważne jest odpowiednie zabezpieczenie bhp (patrz rozdz. 14). Należy stosować dwie warstwy ocieplenia ułożone krzyżowo. System Rigistil umożliwia zastosowanie izolacji termicznej w grubości przekraczającej szerokość krokwi o maksymalnie 14 cm, co jest wartością wystarczającą nawet w budynkach energooszczędnych. Zalecane jest zastosowanie dwóch warstw: jednej o grubości równej szerokości krokwi przy zastosowaniu wiatrozolacji o wysokiej paroprzepuszczalności (Sd = 0,2 m) (patrz rozdział 13 d) lub pomniejszonej o szerokość szczeliny wentylacyjnej przy zastosowaniu jako wiatroizolacji folii o niskiej paroprzepuszczalności (Sd = 3 m).

Szerokość szczeliny wentylacyjnej jaką należy zostawić nad ociepleniem, zależy w tym przypadku od długości połaci dachowej, kąta nachylenia dachu i ilości załamań na długości połaci i powinna wynosić od 2,5 do 8 cm. Drugą warstwę układamy poprzecznie w stosunku do pierwszej, likwidując w ten sposób wszystkie mostki termiczne. Jej grubość powinna być taka, aby łączna grubość ocieplenia wynosiła nie mniej niż 20 cm (dla spełnienia obowiązujących kryteriów nie tylko obecnie, ale i w przyszłości).

Układanie maty izolacyjnej należy przeprowadzać bardzo starannie i szczelnie. Przycięte odcinki powinny być o około 2 cm szersze, aby mogły się dobrze zakleszczyć mię dzy krokwiami. Pozostawienie szczelin między płytami izolacyjnymi powoduje powstanie mostków termicznych i może doprowadzić nawet do zawilgocenia płyt gipsowokartonowych przy niskich temperaturach zewnętrznych, mimo prawidłowo zamontowanej i szczelnej paroizolacji. Ułożoną izolację podtrzymuje się wpinanymi profilami Rigistil (aby ułatwić układanie mat izolacyjnych zamocowane profile po sprawdzeniu ustawienia należy wypiąć z uchwytów).

Z reguły nie ma potrzeby dodatkowego mocowania ocieplenia. Paroizolacja, którą należy zamontować po wewnętrznej stronie ocieplenia przyklejana jest do profili Rigistil za pomocą kawałków taśmy dwustronnie klejącej. Rozwiązanie to nie powoduje dziurawienia folii i zmniejsza niebezpieczeństwo jej rozdarcia podczas montażu. W pomieszczeniach wilgotnych jak łazienki, kuchnie czy pralnie, połączenia między pasami paroizolacji należy zakleić specjalną taśmą oferowaną w tym celu przez producentów folii.

Połączenie folii z otaczającymi ścianami należy również wykonać bardzo starannie Zastosowanie jako paroizolacji folii budowlanej czy ogrodniczej jest niedopuszczalne ze względu na ich zbyt małą trwałość.

Pokrycie płytami

Poprzeczne w stosunku do rusztu płytowanie zapewnia na poddaszu, tak jak na suficie, możliwość prawidłowego rozstawienia profili na wszystkich płaszczyznach, jak i większą sztywność zabudowy. W tym wypadku połączenia poprzeczne (tzw. krawędzie cięte) wzmacniane są profilami. Przy rozplanowaniu ułożenia płyt należy uważać, aby nie powstawały fugi krzyżowe. Przesunięcia poprzecznych krawędzi płyt muszą wynosić minimum jedną odległość między profilami.Spoiny wzdłużne na sąsiednich płaszczyznach muszą być przesunięte względem siebie minimum o 50 cm. Aby uzyskać odpowiednie połączenia sufitu ze skosem dachowym szczelina między płytami na załamaniu nie może być większa niż 1 cm.

Dokładne pasowanie do siebie płyt na połączeniu nie jest korzystne, gdyż wymaga późniejszego powiększania szczeliny przy szpachlowaniu (patrz rozdział 10). Rozstaw wkrętów na skosach dachowych i sufitach na poddaszu wynosi maksymalnie 15 cm. Kolejność płytowania na poddaszu ma duże znaczenie dla prawidłowego montażu. Najpierw płytuje się ścianki działowe rozdzielające pomieszczenia, a następnie sufity i skosy dachowe. Zastosowanie spoiny ślizgowej na spoinach kątowych (patrz rozdz. 10) zmniejsza ryzyko pojawienia się pęknięć.

Okładzina z profili CD 60 na uchwytach elastycznych lub ES 4.70.05, 4.70.15, 4.70.06, 4.70.16

Zastosowanie tego systemu jest dopuszczalne w przypadku konieczności szybkiego ocieplenia poddasza do dalszego prowadzenie prac np. w okresie zimowym, gdy zapewnienie w pomieszczeniach odpowiedniej temperatury w inny sposób nie jest możliwe. Kolejność prac w tym wypadku jest inna. Montaż rozpoczyna się od ocieplenia pomiędzy krokwiami. Wełnę można zabezpieczyć przed wypadaniem za pomocą “żmijki” ze sznurka mocowanego zszywkami do czoła krokwi lub folią paroizolacyjną.

W drugim przypadku nie jest wskazane wkładanie drugiej warstwy ocieplenia. Następnie w odpowiednich rozstawach do czoła krokwi montuje się uchwyty elastyczne lub ES. Przez zamontowane uchwyty można przebić drugą warstwę ocieplenia. W dalszej kolejności przykręca się profile do uchwytów wkrętami typu “pchełki”. Po obu stronach profilu powinno być wykonane połączenie dwoma wkrętami. Profile powinny być od razu montowane dokładnie w jednej płaszczyźnie, gdyż późniejsze korekty będą bardzo kłopotliwe do wykonania. Za pomocą kawałków taśmy dwustronnie klejącej nakleja się na konstrukcję dachu folię paroizolacyjną i przykręca opłytowanie. Kierunek płytowania i rozstawy spoin powinny być identyczne jak dla systemu 4.70.07 lub 4. 70.17.

1. Płyty gipsowokartonowe Rigips PRO gr. 12,5 mm: GKB, GKBI, GKF, GKFI lub GKF gr. 15 mm lub płyty Grubas gr. 20 lub 25 mm
2. Profil sufitowy CD 60
3. Uchwyt ES do profilu CD 60 dł. 65, 75 lub 125 mm
4. Wkręty TN
5. Wkręty do drewna
6. Wkręty “pchełki” 3,9 x 11 mm
7 Masa szpachlowa Rigips Taśma spoinowa Masa ProFin (szpachlowanie końcowe)
8. Wełna mineralna kamienna lub szklana
9. Paroizolacja

Izolacja

Podczas prac z wełną mineralną należy stosować odpowiednie zabezpieczenia bhp (patrz rozdz. 14) Szczelina wentylacyjna nad wełną mineralną powinna być taka jak dla poprzedniego przypadku. Przy tym sposobie mocowania profili występują miejsca (na załamaniach połaci), w których przykręcenie wkrętów z boku profilu jest bardzo kłopotliwe i wymaga specjalistycznego wyposażenia (wkrętarka kątowa).

Profile kapeluszowe 4.70.02, 4.70.12

Zastosowanie profili kapeluszowych do zabudowy poddasza umożliwia zminimalizowanie grubości zabudowy. Ma to zastosowanie w przypadku, gdy wymagana warstwa ocieplenia jest mniejsza niż szerokość krokwi. Pracę przy zabudowie poddasza w tym systemie zaczyna się od ułożenia szczelnie warstwy ocieplenia, która powinna być jednakowej grubości na całej powierzchni. Bardzo ważne jest dobre, szczelne zaizolowanie wszystkich naroży, gdyż są one szczególnie narażone na zawilgocenie.

Paroizolacja zastosowana po wewnętrznej stronie zabezpiecza wełnę przed przedostawaniem się do niej większej ilości pary wodnej z pomieszczeń, a w konsekwencji przed możliwością zawilgocenia ocieplenia. Profile kapeluszowe mocuje się wkrętami do drewna (do mocowania płyt nie powinno się stosować wkrętów TD czy TN, które z uwagi na dużą twardość mogą zostać ukręcone podczas montażu). Dla uzyskania równej płaszczyzny przy nierównych wysokościach poszczególnych krokwi, należy stosować podkładki pod profile o odpowiedniej grubości. Profile rozstawia się tak samo jak przy systemie Rigistil.

Paroizolację można umieścić między krokwiami a profilami przyszywając ją do czoła krokwi lub nakleić na profile kawałkami taśmy dwustronnie klejącej. Drugi sposób ma tę zaletę, ze nie dziurawi się folii i nie ulega ona przypadkowemu rozdarciu podczas montażu. W systemie tym nie stosuje się żadnych profili przyściennych mocowanych do ścian w płaszczyźnie zabudowy. Dalsze etapy zabudowy przebiegają analogicznie jak dla systemów opisanych wcześniej.

1.Płyty gipsowokartonowe Rigips PRO gr. 12,5 mm: GKB, GKBI, GKF, GKFI lub GKF gr. 15 mm lub płyty Grubas gr. 20 lub 25 mm
2.Profil kapeluszowy
3.Wkręty TN
4.Wkręty do drewna
5Masa szpachlowa Rigips Taśma spoinowa Masa ProFin (szpachlowanie końcowe)
6.Wełna mineralna kamienna lub szklana
7.Paroizolacja

Zabudowa poddasza na profilach kapeluszowych

Okno połaciowe

Konstrukcja na skosie dachowym

Dolny i górny glif

Konstrukcja nośna

Izolacja termiczna i paroizolacja

Płytowanie skosu

Zakłada się, że okno jest już zamontowane zgodnie z instrukcją producenta. Zabudowę w systemie Rigistil F 530 rozpoczyna się od wykonania zabudowy połaci dachowej tak, jakby okna w ogóle nie było. Dopiero kiedy konstrukcja nośna dla płyt jest gotowa, a profile zamocowane i wyrównane do jednej płaszczyzny, zająć się należy właściwą zabudową okna. Należy wyznaczyć tzw. glify czyli płaszczyzny łączące okno z powierzchnią zabudowy na skosie dachowym. Boczne powierzchnie mogą być do siebie równoległe a prostopadłe do płaszczyzny okna, lecz ładniej wyglądają nieco rozchodzące się do wewnątrz pomieszczenia.

Rozszerzenie nie powinno być jednak zbyt duże, wystarczy jeżeli różnica szerokości wnęki wyniesie od 2 do 6 cm w zależności od jej głębokości. Górna powierzchnia glifu powinna przebiegać poziomo. Światło wpadające przez okno będzie mogło wtedy bez przeszkód oświetlić największą powierzchnię pomieszczenia. Dolna powierzchnia powinna być usytuowana pionowo, aby zapewnić dobrą cyrkulację powietrza wokół okna. Ma to bardzo istotne znaczenie przy niskiej temperaturze zewnętrznej. Brak opływu powietrza może doprowadzić do miejscowego wychłodzenia płyty i spowodować jej zawilgocenie lub skraplanie wilgoci na szybie. Nadmiar wykraplanej wody spływając po ramie okna wsiąkać może w płytę gipsowokartonową powodując jej uszkodzenie.

Producenci okien zalecają dodatkowo umieszczenie grzejnika pod oknem, aby uzyskać lepszy przepływ powietrza. Takie usytuowanie powierzchni górnej i dolnej ma jednak swoją wadę. Tuż przy oknie grubość warstwy ocieplenia jest mała, co w efekcie może doprowadzić do wychłodzenia płyty w tym miejscu i skraplania się wilgoci na jej powierzchni. Aby do tego nie dopuścić, górną i dolną powierzchnię glifu prowadzi się prostopadle do płaszczyzny okna na szerokości 6 do 8 cm, a dopiero potem załamuje się do pionu i poziomu. Uzyskana w ten sposób grubsza warstwa izolacji przy oknie będzie wystarczająca. Wzdłuż wyznaczonych linii przebiegu płaszczyzn glifów mocuje się do bocznych powierzchni krokwi profile typu U, pamiętając o uwzględnieniu grubości płyty. Między nie wkłada się odpowiednio przycięte kawałki profili głównych tak, by jeden znajdował się na końcu przy powierzchni zabudowy, a dwa przy załamaniu i jeden przy oknie. Podobnie postępuje się z dolną powierzchnią glifu.

Teraz można przystąpić do zrobienia konstrukcji obramowującej otwór w płaszczyźnie skosu tak, by płyty gipsowokartonowe na krawędziach były dobrze umocowane. Zacząć należy od wstawienia dodatkowego profilu u góry tuż nad krawędzią glifu. Profil musi być dłuższy niż szerokość otworu i zamocowany na uchwytach do krokwi tak, jak pozostałe profile. Podobnie postępuje się przy dolnej powierzchni glifu. Jeżeli okno usytuowane jest tak, że dolny glif przechodzi w płaszczyznę murowanej ścianki kolankowej, dolny profil konstrukcji skosu musi być zamocowany jak najniżej, aby znajdował się najbliżej krawędzi ścianki kolankowej.

Wszystkie profile przechodzące przez światło okna należy przyciąć tak, by powstał otwór o odpowiedniej szerokości. Najlepiej zrobić to wyznaczając miejsce cięcia na górnym i dolnym profilu oraz przerysowując przy pomocy łaty na profile pośrednie. Na końce obciętych profili nakłada się profil U mocując go wkrętami “pchełkami” do górnego i dolnego profilu dodatkowego. Profilu U nie skręca się z profilami tylko luźno się je wkłada. Po przygotowaniu całej konstrukcji nośnej można przystąpić do układania ocieplenia.

Wełnę należy ułożyć starannie i szczelnie., co będzie wymagało zdemontowania części profili nośnych, ułożenia pierwszej warstwy pomiędzy krokwiami i przebicia drugiej warstwy wełny przez uchwyty mocujące. Następną czynnością jest zamocowanie folii paroizolacyjnej.

Paroizolację dobrze jest zastosować nie tylko w pomieszczeniach wilgotnych takich jak kuchnia czy łazienka, ale również i tych suchych, w których ilość pary jest mniejsza, ale również powodować może zawilgocenie ocieplenia. Mocowanie folii do profili stalowych najlepiej wykonać za pomocą kawałków taśmy dwustronnie klejącej. Na powierzchniach glifów, połączenia folii należy zakleić taśmą samoprzylepną, zalecaną przez producenta folii. Do ościeżnicy okiennej folię przyszywa się zszywkami tapicerskimi.

Płytowanie należy zacząć od powierzchni skosu, uważając, by połączenie płyt nie wypadło w pobliżu naroża okna (nie bliżej niż 15 cm). Jeżeli połączenie płyt wypada jednak w pobliżu naroża okna, należy sprawdzić, czy rozpoczęcie pracy od drugiej ściany nie umożliwi lepszego rozłożenia spoin. Jeżeli i to nie przyniesie rezultatu, pierwszą płytę należy przyciąć do odpowiedniej szerokości. Otworu na okno nie należy wycinać przed zamocowaniem płyty, ponieważ nigdy nie udaje się tego zrobić idealnie. Po zamocowaniu płytę można łatwo i dokładnie przyciąć za pomocą piły do drewna i noża.

Po zapłytowaniu skosu przystąpić należy do wykończenia glifów. Wykonuje się to za pomocą odpowiednio przyciętych kawałków płyty, przykręconych do konstrukcji nośnej i wsuniętych w rowek na obrzeżu okna. Ważne jest, aby warstwa wełny na glifie nie była zbyt gruba. Nie powinna być też ściśnięta płytą. Płyty nie mocuje się do ościeżnicy okna a jedynie wsuwa w jej rowek, zmniejszając w ten sposób naprężenia oddziałujące na płytę. Pasowanie płyt pomiędzy sobą na glifach nie musi być zbyt dokładne. (patrz rozdz. 10). Tak przygotowana zabudowa nadaje się już do szpachlowania.

Układ płyt gipsowokartonowych na poddaszu
Zabudowa poddasza płytami gipsowokartonowymi