Roman PolańskiRoman Polański, reżyser filmowy i teatralny, scenarzysta, producent i aktor, artysta o burzliwym życiorysie, urodził się 18 sierpnia w 1933..., reżyser filmowy i teatralny, scenarzysta, producent i aktor, artysta o burzliwym życiorysie, urodził się 18 sierpnia w 1933 roku w Paryżu. Cztery lata później czyli w 1997 roku wraz z rodziną przyjechał do Polski. W czasie II wojny światowej z powodu jego żydowskiego pochodzenia znalazł się w krakowskim getcie. Po dwóch latach, podczas likwidacji, ucieka i ukrywa się u chłopskiej rodziny we wsi Wysoka, niedaleko Wadowic. Już jako czternastoletni chłopiec grywa w teatrze radiowym i na scenie. Swoją pierwszą poważniejszą rolę zgrał w filmie PokolenieSięgając po Etymologiczny słownik języka polskiego dowiadujemy się, że „pokolenie” swój źródłosłów czerpie od wyrazu „kolano”, ale w jego pierwotnym... Andrzeja Wajdy. Studiował reżyserię filmową na PWST w Łodzi[1]. W czasie studiów realizował kilka etiud i filmów krótkometrażowych, w tym głośny film „Dwaj ludzie z szafą”. Reżyserskim debiutem pełnometrażowym Polańskiego jest film „Nóż w wodzie”[2] Jednak po nieprzyjaznym przyjęciu filmu przez krytyków i władze, Polański wyjechał na stałe z Polski. Od 1964 roku tworzy filmy w Europie, (jego pierwszym anglojęzycznym filmem był „Wstręt”), a od 1968 także w USA, gdzie nakręcił psychologiczny thriller „Dziecko Rosemary”, który odniósł niezwykły sukces, zarówno kasowy, jak i artystyczny.

Po dramatycznych i szokujących wydarzeniach w 1969 roku, kiedy to został oskarżony o uwiedzenie i zgwałcenie jeszcze nieletniej wtedy Samanthy Gailey, Polański opuścił Amerykę, i powrócił do Francji gdzie mieszka do dzisiaj. Do pracy w filmie reżyser powrócił dopiero w 1971 roku realizując w Wielkiej Brytanii „Tragedie Makbeta” według Szekspira. Na wyspach film został oceniony bardzo dobrze, z krytyką jednak spotkał się w USA. Dopiero film „Chinatown”, który został nominowany w 11 kategoriach do Oscara, przywrócił Polańskiemu jego dawny blask[3].

W 1978 roku Polański zrealizował swoje następne dzieło pt. „Tess”, film zrealizowany w schemacie melodramatu.

Jednak nie we wszystkich jego filmach krytycy dopatrzyli się twórczego talentu i słynnego artyzmu, np. film “Piraci”, czy “Dziewiąte wrota”,ale nawet te artystycznie słabsze wpisują się w całość, jaką jest autorskie kino Polańskiego.

Jego ostatnie dzieło, „Pianista” (2001), uhonorowane wieloma Oskarami, jest swoistym dopełnieniem pełnej wahań drogi twórczej. Film o wojennych losach kompozytora i pianisty Władysława Szpilmana, zrealizowany przez Polańskiego w wieku prawie 70 lat, zdaję się być przełomowy w jego życiorysie, zarówno jako twórcy, jak i człowieka. Po raz pierwszy Polański wraca pamięcią do tematu koszmaru wojennego przeżytego w dzieciństwie, dotąd zamkniętego traumą. Wcześniej odrzucał propozycję podjęcia tematu zagłady, odmówił reżyserowania „Listy Schindlera” Jerzego Kosińskiego. Film realizowany w Polsce i prezentowany w barwach Polski, jest też poniekąd powrotem reżysera do kraju jako twórcy filmowego[4]. Jednak z powodu nadal aktualnego listu gończego wystawionego przez amerykańskie władze w związku ze sprawą Samanthy Gailey, Polański nie mógł odebrać statuetki Oskara, nagrody za reżyserie.

Jego twórczość była wyjątkowo podatna na interpretację biograficzną, w pewnym sensie stał się ofiarą zbyt sugestywnego języka swoich filmów. Prawie wszystkie filmy, jakie zrealizował, krytycy, a za nimi widzowie, odnosili do różnych wydarzeń z jego prywatnego życia. Robili to z głębokim przekonaniem, że oto „reżyser sam te wydarzenia umieścił w swoich filmach”[5].

Filmografia/ najważniejsze dzieła artysty

reżyser i scenarzysta

•Rower (1955 r.)
•Morderstwo, Uśmiech zębiczny, Rozbijemy zabawę (1957 r.)
•Dwaj ludzie z szafą (1958 r.)
•Ssaki, Gruby i chudy (1961 r.) producent
•Nóż w wodzie, Wstręt, Matnia (1962-1966 r.)
•Nieustraszeni pogromcy wampirów (1967 r.)
•Dziecko Rosemary (1968 r.)
•Tragedia Makbeta (1971 r.)
•Chinatown (1974 r.)
•Tess, Piraci, Frantic (1979-1988 r.)
•Śmierć i dziewczyna (1994 r.)
•Dziewiąte wrota (1999 r.) producent
•Pianista (2001 r.) producent
•Olivier Twist (2005 r.) producent

Bibliografia

Feeney F. X., Roman PolańskiRoman Polański, reżyser filmowy i teatralny, scenarzysta, producent i aktor, artysta o burzliwym życiorysie, urodził się 18 sierpnia w 1933..., Londyn 2006
Michalak B. , Polskie Oskary, Warszawa 2000
Stachówna G. , Polański od A do Z, Kraków 2002
Stachówna G. , Roman PolańskiRoman Polański, reżyser filmowy i teatralny, scenarzysta, producent i aktor, artysta o burzliwym życiorysie, urodził się 18 sierpnia w 1933... i jego filmy, Warszawa-Łódź 1994