Pawlak Antoni

Pawlak Antoni

()

Antoni Pawlak (ur. 1952)

Pawlak Antoni

Pawlak Antoni

Poeta, publicysta, krytyk literacki, redaktor, urodził się 4 sierpnia 1952 roku w Sopocie. Do roku 1974 mieszkał w Gdańsku, potem wyjechał do Warszawy, w okresie od lipca do grudnia 1984 przebywał za granicą (Francja, Niemcy). W roku 1999 ponownie wrócił do Gdańska.

Już jako młody człowiek Antoni Pawlak był przeciwnikiem panującego ustroju, 15 czerwca 1972 roku został skazany na półtoraroczne więzienie w zawieszeniu na dwa lata za bojkot wyborów do Sejmu. W czasie stanu wojennego był internowany blisko dwa lata (od 13 grudnia 1981 do 13 lipca 1983 roku).

Pawlak jako poeta debiutuje w 1973 roku na łamach „Liter”. W latach 1973-1974 ukazuje się manifest młodej grupy poetów z Wybrzeża Muzea samowiedzy, której głównym inicjatorem jest Pawlak. W roku 1974 ukazuje się arkusz poetycki pt. Jestem twoim powolnym mordercą (suplement do Nowego Wyrazu z 1974 r. ), rok później samodzielna książka poetycka Czynny całą dobę, będąca jednym z najciekawszych debiutów młodych poetów. Następnie wydane zostały: Książeczka wojskowa (wspomnienia pobytu autora w wojsku, który przerwał studia z zakresu historii filozofii w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie (1981, 1991); Portret wspólny – wspólnie z Marianem Terleckim (1981) i Każdy z was jest Wałęsą (1984, 1990), a także tomiki poetyckie: Czy jesteś gotów… (1981), Obudzimy się nagle w pędzących pociągach (1981), Brulion wojenny (1983), Cztery poematy (1983), Wbrew nam (1983), Powtórka (1984), Zmierzchy i grypsy (1984), *** (1984), Schwierige Gedicht Auswahl (1987) i Zamiast (1989).

Kontestacja Antoniego Pawlaka polegała nie tylko na jawnym sprzeciwie wobec partii i panującego ustroju – angażował się także w tworzenie niezależnych czasopism. W latach 1978-1980 był m.in. redaktorem podziemnego „Pulsu”, ponadto już od 1977 r. część swoich utworów poeta zamieszcza w „drugim obiegu”, to samo dotyczy szeregu tomików wydawanych w latach osiemdziesiątych. Innym ważnym przejawem opozycji Pawlaka było współtworzenie pisma literackiego „Naprzeciw”, które powstało w gdańskiej stoczni „Sierpnia ‘80”. Jego teksty znajdują się także w Almanachu „Punktu” gdańskich środowisk twórczych „Solidarność. Gdańsk Sierpień ‘80”. Do czasu ogłoszenia stanu wojennego Pawlak był redaktorem naczelnym „Informatora Kulturalnego Solidarności” (IKS) wydawanego przez Region Mazowsze. W latach 1980-1989 był członkiem NSZZ „Solidarność”, przynależał również do towarzystwa „Powściągliwość i Praca”.

We wczesnym etapie twórczości poezja Pawlaka była nacechowana m.in. funkcją społeczną, wypływającą bezpośrednio ze świadomości i odbioru rzeczywistości PRL-owskiej. Wzorem dla poety była liryka czołowych przedstawicieli pokolenia ’68 Krzysztofa Karaska, Adama Zagajewskiego, szczególnie Ryszarda Krynickiego. Niemniej jednak, wczesna poezja oprócz zaangażowania politycznego, którego trudno było uniknąć w ówczesnym czasie, w swojej przestrzeni literackiej wypełniona jest symboliką śmierci, somatyzmem miasta, motywami somnambulicznymi, a także charakterystyczną dla ówczesnych młodych poetów z Pomorza schizofreniczną postawą podmiotu lirycznego.

Po roku 1989 ukazały się następujące utwory A. Pawlaka: Długie noże, krótkie sukienki (1990), Kilka słów o strachu (1990), Nasze kobiety się starzeją (1995), Zmarli tak lubią podróże (1998), Akt personalny (1999), Strach w moich oczach jest głęboki jak studnia (2002). W późniejszej twórczości Pawlak wyraźnie uprywatnia swoją poezję, podmiot liryczny staje się alter -ego autora. Szczególnie jest to widoczne w Akcie personalnym, niezwykle osobistym zbiorze wierszy, w którym autor przedstawia swoją liryczną drogę – od pierwszych wierszy po okres dojrzały. W utworze tym czytelnik może zobaczyć np. kserokopie odpisu skróconego aktu urodzenia poety lub akt oskarżenia A. Pawlaka z roku 1972, co staje się tym bardziej wymowne, że książka ukazuje się w momencie powrotu poety do swojego rodzinnego miasta, Gdańska, który w wierszach Pawlaka często urasta do rangi „miasta utraconego”, miasta-symbolu.

Swoje wiersze i artykuły A. Pawlak publikował w licznych czasopismach polskich i zagranicznych: „Archipelag” (Berlin Zachodni), „Autograf Post”, „Brulion”, „Dziennik Bałtycki”, „Gazeta Wyborcza”, „Green River Review”, „Nagyvilág”, „Newsweek Polska”, „Nowy Wyraz”, „Podpunkt”, „Polityka”, „Puls”, „Student”, „Zapis” i wielu innych. W roku 1989 założył pismo „Po Prostu”, w latach 1989-1990 był redaktorem „Przeglądu Wiadomości Agencyjnych”, następnie w okresie 1993-1994 pracował w redakcji „Super Expressu”, w 1998 w redakcji czasopisma „She”. Od 1985 roku Pawlak jest członkiem PEN Clubu, a od 2002 Zarządu Oddziału Gdańskiego. Oprócz tego, od 2000 roku pełni funkcję redaktora naczelnego wydawnictwa „Tower Press” i portalu Port Wydawniczy literatura.net.pl.

Wybrana literatura przedmiotu:

  1. Tadeusz Nyczek, Milczące demonstracje, [w:] W stronę wiersza. Interpretacje poezji najnowszej, redakcja, wstęp i opracowanie Ludwika Topp, Warszawa 1984.
  2. Dariusz Pawelec, Czy istnieje pokolenie ’76?, [w:] tegoż, Debiuty i powroty. Czytanie w czas przełomu, Katowice 1998.
  3. Władysław Zawistowski, Przeraźliwa prywatność Antoniego Pawlaka , [w:] Antoni Pawlak, Akt personalny. Wiersze z lat 70., 80., 90. , Gdańsk 1999.
  4. Słownik pisarzy Wybrzeża, strona Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego w Gdańsku www.wbpg.org.pl

Jak oceniasz ten materiał?

Kliknij na gwiazdkę, aby zostawić swoją ocenę

Średnia ocena / 5. Liczba głosów:

Jak dotąd brak głosów! Oceń ten post jako pierwszy.

Andrzej Pągowski

Poprzedni wpis

Antropologia interpretatywna

Następny wpis
Wiedzo Znawca
Redaktor z rzemiosłem w ręku na co dzień szef kontroli jakości w kuchni, serwujący wykwintne dania. W niedalekiej przyszłości planuje zrealizować młodzieńcze marzenia i napisać coś więcej niż artykuł 📖

Komentarze - masz coś do napisania? Zostaw proszę informacje.