Amerykańska antropolog kultury i socjolog. Od 1954 zajmowała się kulturą ludów pierwotnych, metodologią antropologii kulturowej oraz procesami formowania się osobowości pod wpływem charakterystycznych dla danej kultury instytucji wychowawczych [Nowa encyklopedia powszechna PWN, 1997, s. 140]

ŻYCIE i TWÓRCZOŚĆ

Margaret Mead urodziła się 16 grudnia 1901 roku w Filadelfii, w stanie Pensylwania, jako najstarsze dziecko Emily Fogg i Edwarda Sherwood Mead – profesor uniwersytetu w Pensylwanii. Matka była nauczycielką, sufrażystką i działaczką społeczną walczącą o prawa obywatelskie dla czarnoskórych mieszkańców Ameryki i o polepszenie sytuacji imigrantów w USA. Jej działalność i poglądy trwale ukształtowały tolerancyjną postawę Margaret wobec świata.

Po ukończeniu szkoły średniej, rozpoczęła studia w DePauw College w stanie Indiana. Po roku przeniosła się do Bernard College w Columbia University w Nowym Jorku, gdzie w 1923 zdobyła tytuł magistra psychologii w zakresie procesów poznawczych i rozpoczęła pracę nad doktoratem z dziedziny antropologii. W tym samym roku wyszła za mąż za Lutra Cressmana. Już wówczas utrzymywała kontakty z Franzem Boasem, uważanym za twórcę antropologii amerykańskiej i to właśnie pod wpływem tego znanego zwolennika empiryzmu Mead wyjechała na swoją pierwszą wyprawę terenową. [E. Gałażewska, 2005, s. 39]

W latach 1925-1939 Mead odbyła 5 wypraw terenowych. Pierwsza to wyjazd na wyspę Tau znajdującą się w archipelagu Samoa (1925-1926). Mead obserwując ludność prymitywną, szukała odpowiedzi na pytanie, co się dzieje w kulturze pod wpływem zmian wnoszonych przez nowoczesną cywilizację. Przez 6 miesięcy pobytu na wyspie przeprowadzała wywiady z dorastającymi dziewczętami na temat ich doświadczeń i związków rodzinnych. Owocem badań Mead była książka Coming of Age In Samoa (dojrzewanie na Samoa) wydana w 1928 roku. Stała się ona bestsellerem sprzedanym w nakładzie blisko pół miliona egzemplarzy i przyniosła swojej autorce sławę i uznanie. [E. Gałażewska, 2005, s. 39].

Druga wyprawa odbyła się na wyspę Manus, znajdującą się na północno wschodnim wybrzeżu Nowej Gwinei (1928-1929). Tym razem Mead nie udała się na badania sama, lecz wraz z drugim mężem – Reo Fortune’m, psychologiem z Nowej Zelandii. Antropolog skupiła swoje badania na dzieciach do piątego roku życia. Po powrocie do Nowego Jorku Mead napisała drugą monografię terenową Growing up In the New Guinea (Dorastanie na Nowej Gwinej), wydaną w 1930.

W 1929 roku uzyskuje doktorat w Columbia University na podstawie pracy An Inquiry into the Question of Cultural Stability in Polynesia, w której analizowała m. In. Tatuaże, budowę canoe, konstrukcję domów u pięciu ludów Polinezyjskich: Hawajczyków, Maorysów, Samoańczyków, Tahitańczyków oraz mieszkańców Markizów. [Z. Mach, 1989, s.59].

Następnie z drugim mężem prowadzili badania terenowe wśród Indian Omaha (1930) i wśród nowogwinejskich plemion: Arapeshów, Mundugumorów i Tchambuli (1931-1933). W 1935 ukazała się Sex and Temperament in Three Primitive Sociates (Płeć i charakter w trzech społecznościach pierwotnych).

W 1936 Mead wyjechała po raz kolejny, tym razem z brytyjskim antropologiem, Gregorym Batesonem (trzeci mąż). Badają ludność zamieszkującą Bali (1936-1938) plemiona Iatmul na Nowej Gwinei (19381). Powstaje wydana w 1942 książka pt. Balinese Charakter: A Photographic Analysis, a także 4 dwudziestominutowe filmy [E. Gałażewska, 2005, s. 42].

Urodzenie dziecka w 1939, jak i wybuch drugiej wojny światowej uniemożliwiły Mead badania terenowe. Antropolog odbyła cykl wielu wykładów w Anglii i Australii. W latach 50tych rozpoczęła kolejny etap w karierze naukowej – do 1975 odbyła 10 wypraw etnograficznych, będących często powrotem do miejsc poprzednich badań. Jednocześnie, już od lat 20tych, Mead pracowała w American Museum of Natura History w Nowym Jorku, a od lat 50tych rozpoczęła pełnienie obowiązków profesora antropologii w Columbia Univerity.

Lata 1964 -1975 upłynęły pod znakiem wizytacji współpracowników prowadzących badania terenowe. Powstało wówczas wiele książek, między innymi autobiografia Blackberry

Winter. My Earlier Years (1972), czy Letters From the Field 1925-1975 (1977). Była szanowanym autorytetem akademickim, chętnie zapraszanym do udziału w konferencjach krajowych i międzynarodowych.

Warto podkreślić, że oprócz tego, że w swoim życiu poślubiła dwóch antropologów (Fortune’a i Batesona) przyjaźniła się z Edwardem Sapirem i Ruth Benedict. Benedict, antropolog kulturowy i asystentka Boasa, poznała Mead, w 1922, gdy prowadziła zajęcia ze studentami na Bernard College. Zawiązała się między nimi przyjaźń, zaś po trzech latach zostały kochankami, co nie pozostało bez wpływu na ich badania naukowe [E. Gałażewska, 2005, s. 100].

Mead opublikowała w swoim życiu ponad 1300 prac, w tym 34 książki, wiele artykułów, recenzji książek etc. Pisała do Redbook Magazine The Nations, New York Times, Parent’s. Otrzymała wiele nagród i 28 doktoratów honorowych. Mead zabiegała o popularność. Ruth Benedict mówiła, że Margaret nie planowała zostać najlepszym antropologiem, ale najsławniejszym. [E. Gałażewska, 2005, s. 54].

Umarła 15 listopada 1978 na rakWarzywa i owoce dobre na raka Warzywa i owoce posiadają wiele substancji działających przeciwnowotworowo. Coraz częściej słyszy się o wynikach... trzustki. Prochy Mead spalono na cmentarzu przy kościele, w którym została ochrzczona.

POGLĄDY

INSPIRACJE ANTROPOLOGICZNE.

Mead była jednym z uczniów Franza Boasa i tak jak pozostali antropolodzy kultury była antyewolucjonistką, a także skrajną relatywistką kulturową – tak jak Boas uważała za konieczne badanie innych kultur za pomocą kryteriów wziętych z nich samych, dzięki czemu nie można mówić o kulturach lepszych i gorszych. Wszyscy następcy Boasa traktowali antropologię jako naukę historyczną, zajmującą się poszczególnymi kulturami. Swoją działalnością kształtowali postawy tolerancyjne wobec innych kultur.

KONFIGURACJONIZM.

Za twórczynie konfiguracjonizmu uważa się Margaret Mead i Ruth Benedict. Obie badaczki rozumiały kulturę jako pewną całość, będącą konfiguracją harmonijnie powiązanych ze sobą poszczególnych wzorów, zachowań, wyznaczonych dla danej kultury przez pewien generalny wzór przyjmowany przez uczestników w procesie wychowania i wrastania w daną kulturę. Zdaniem Mead kultura determinuje jednostkę, której osobowość jest rezultatem procesu socjalizacji.

W zależności od relacji między pokoleniami Mead dzieli kultury na postfiguratywne (współistnienie trzech pokoleń, gdzie młoda generacja kształtuje się na podobieństwo rodziców), kofiguratywne (gdzie rodzice i dzieci funkcjonują na zasadach partnerskich) i prefiguratywne (gdzie to młodzież staje się nauczycielem dorosłych). [M. Mead, Warszawa 2000, s.26].

PŁEĆ.

Mead interesowała się szczególnie okresem dojrzewania u dziewcząt i chłopców w badanych kulturach. Starała się ustalić czy wynika on z określonego etapu rozwoju biologicznego człowieka, czy zależny jest od środowiska kulturowego, a co za tym idzie –możliwy do uniknięcia, jeśli poznamy mechanizmy warunkujące jego powstawanie. Badania Mead doprowadziły do zmiany optyki w podejściu do płci – uznano bowiem płeć za rezultat procesów zachodzących w społeczeństwie. Odkrycia antropolog dowodzą prymatu socjalizacji nad uwarunkowaniami biologicznymi, że odmienne cechy płci nie można traktować jako pochodnych czynnika biologicznego, a zatem niezmiennych. Każda kultura prezentuje inny katalog przymiotów przynależnym kobietom i mężczyznom. Mead udowadnia, że różnice w płci istnieją tylko w sferze biologicznej, natomiast kulturowo konstrukcja płci jest jedynie kategorią społeczną narzuconą jednostkom w procesie socjalizacji do wyznaczanych przez własne społeczeństwo ról. [E. Gałażewska, 2005, s.101].

Bibliografia:

Gałażewska Ewa, Płeć i antropologia. Kulturowa koncepcja płci w ujęciu Margaret Mead, Toruń 2005.
Mach Zdzisław, Kultura i osobowość antropologii amerykańskiej, Warszawa – Kraków 1989.
Mead MargaretAmerykańska antropolog kultury i socjolog. Od 1954 zajmowała się kulturą ludów pierwotnych, metodologią antropologii kulturowej oraz procesami formowania się osobowości..., Kultura i tożsamość : studium dystansu międzypokoleniowego, Warszawa 2000.
Nowa encyklopedia powszechna PWN, red. Barbara Petrozolin-Skowrońska, T. 4, Warszawa 1997