Generacja X

()

Termin powstał na określenie pokolenia ludzi urodzonych tuż po pokoleniu powojennego wyżu demograficznego w krajach zachodnich (w szczególności USA, Kanadzie, Wielkiej Brytanii). Według różnych ujęć terminem tym obejmuje się pokolenie urodzone pomiędzy 1961 a 1981 rokiem. Termin pokolenie X powszechnie używany jest na gruncie demografii, nauk społecznych, marketingu a także funkcjonuje w kulturze popularnej. Obejmuje on swoim znaczeniem, określoną grupę ludzi dorastających i wchodzących w życie w ukształtowany pod koniec dwudziestego wieku postindustrialny i ponowoczesny układ społeczny. pokolenie X doświadcza życia w czasach kryzysu tradycyjnych instytucji, głębokich przeobrażeń struktury społecznej, wzrastającej roli konsumpcji i mediów w życiu społeczeństwa i jednostki.

Określenie „pokolenie X” ma kilka źródeł. Po raz pierwszy termin ten został użyty przez brytyjską socjolog Jane Deverson. Przeprowadziła ona w 1964 roku badania nad brytyjskimi nastolatkami którzy: spali ze sobą przed małżeństwem, nie wierzyli w Boga, nie lubili królowej i nie szanowali rodziców. Wyniki swoich badań Deverson opublikował w książce pt. „Generation X”. Kilka lat później określenie „Generation X” zostało wykorzystane przez punk -rockowego muzyka Billy Idola, który właśnie tym mianem nazwał swój powstały w 1976 roku zespół. Nazwa miała być wyrazem charakterystycznego dla subkultury punk nihilistycznego podejścia do rzeczywistości i odrzucenia powszechnie szanowanych przez społeczny establishment wartości. Obecne znaczenie termin „pokolenie X” uzyskał dzięki pisarzowi kanadyjskiego pochodzenia Duglasowi Couplandowi. W 1991 roku ukazuje się jego książka zatytułowana: Generation X: Tales for an Accelerated Culture (polski tytuł: pokolenie X. Opowieści na czas przyśpieszającej kultury), która staje się swoistym manifestem pokolenia. W kilku opowiadaniach napisanych przez Couplanda sportretowane zostają najistotniejsze bolączki pokolenia X: niepewność przyszłości, trudności z zatrudnieniem, brak stałych punktów oparcia, lęk przed samotnością. Termin szybko zdobywa popularność i medialny wyraz w kolejnych tekstach pokoleniowych miedzy innymi filmach i muzyce grunge (zespoły takie jak „Nirvana”, „Perl Jam”). Ta popularność szybko zostaje podchwycona przez specjalistów od marketingu, którzy przekuli idee i wartości pokolenia X w dobrze sprzedające się produkty (przykładem kampania Pepsi z hasłem: „Pepsi generation neXt”).

pokolenie X, jak wskazuje sama nazwa jest pokoleniem opierającym się jednoznacznym generalizacjom i uogólnieniom. Najkrócej można próbować opisać X –ów jako pokolenie postrewolucyjne, które jednak nauczone przykładami swoich rodziców nie wierzy w zbawczą moc rewolucji, nie popadając jednocześnie w bezkrytyczną akceptacje zastanego porządku. Charakteryzuje je ambiwalentna postawa z jednej strony buntu z drugiej natomiast gorzkiej świadomości niemożliwości wyrwania się z zastanego porządku.

Media i życie codzienne
pokolenie X jest również pierwszym w historii pokoleniem wychowywanym w rzeczywistości głęboko zmediatyzowanej. Wszechobecność mediów w życiu codziennym przedstawicieli pokolenia X, wytworzyło wśród nich nowy sposób rozumienia przekazów medialnych, w wyniku czego przypisują oni nową rolę mediom w swoim życiu. Przestają one być jedynie dostarczycielem informacji i rozrywki, a stają się istotnym elementem współtworzącym tożsamość jednostki, jej wrażliwość i sposób postrzegania rzeczywistości. Przykładem może tu być telewizja, która dla członków pokolenia X staje się ramą odniesienia dla rozumienia rzeczywistości poza ekranowej.

Przedstawicieli pokolenia X charakteryzują również wysokie kompetencje medialne co owocuje nowym krytycznym sposobem odbioru mediów, w szczególności telewizji. Charakteryzuje się on ironicznym, ale jednocześnie nostalgicznym sposobem postrzegania medialnych treści. Czego przejawem jest powszechna wśród X – ów praktyka oglądaniu kiczowatych programów, seriali i kreskówek połączona z ironicznym ich komentowaniem, wyszydzaniem i ośmieszaniem. Swoistym medialnym symbolem tego pokolenia jest również MTV, oparte na stylistyce szybkiego montażu scen, postmodernistycznym mieszaniu różnych form i treści, tworzącym dynamiczny i mocno zróżnicowany przekaz.

Rzeczywistość medialna zastępuje tu również rzeczywistość historyczną. Jak stwierdzają badacze społeczni, aby można było mówić o takim zjawisku jak pokolenie, niezbędna jest trauma pokoleniowe, swoiste wydarzenie historyczne, będące doświadczeniem wielu ludzi w danym okresie. Przykładem takiego doświadczenia może być chociażby II Wojna Światowa. W przypadku pokolenia X wskazuje się na brak traumy, wspólnego wszystkim historycznego doświadczenia. Często mówi się tu o pokoleniu wychowującym się w czasach bez historii. Dlatego też ten brak historii zastępują media. Jak definiuje to Douglas Coupland: „Niedosyt historii: Życie w czasach, w których nic się nie dzieje. Główne objawy to uzależnienie od gazet, czasopism i wiadomości telewizyjnych” . Jednakże powszechna obecność mediów we współczesnym społeczeństwie skutkuje również nadmiarem historii, prowadząc do przesytu, na co wskazuje Coupland określając ironicznie to zjawisko mianem przesytu historii: „Przesyt historii: Życie w czasach w których dzieje się zbyt dużo Główne objawy to uzależnienie od gazet, czasopism i wiadomości telewizyjnych”

Frustracja – czyli pokolenie na przemiał
Nowa sytuacja społeczna, w której przyszło żyć przedstawicielom pokolenia X, zmusza ich do mierzenia się z nieznanymi wcześniej problemami, co niejednokrotnie wywołuje głębokie frustracje i lęki. Jednym z takich frustrujących problemów stała się dla X – ów niemożność osiągnięcia pełni niezależności finansowej i statusu materialnego zbliżonego do statusu rodziców. Doskonale widoczne było to pod koniec lat 80 –tych XX w. w USA, gdzie większość wysokich stanowisk pracy zajęta była przez przedstawicieli powojennego wyżu demograficznego co skutecznie uniemożliwiało młodym realizowanie kariery. Dlatego też mimo wysokich kwalifikacji i wykształcenia, przedstawiciele pokolenia X zmuszeni byli do zadowalania się niższymi stanowiskami. Wywoływało to u X -ów świadomą postawę buntu i nienawiści do pokolenia wyżu tzw. Baby Boomer. Bunt ten przejawiał się, odrzuceniem ambicji i pogoni za karierą. Egzemplifikacją takiej postawy jest, pojawiająca się w tekstach pokolenia X, postać slackera (ang. leń, obibok), który przekornie nie podejmuje zatrudnienia, żyje z zasiłków lub zadowala się, prostą i niewymagająca pracą, którą Douglas Cupland określił mianem McPracy: „Nisko płatna, mało prestiżowa, niekorzystna i bez przyszłości praca w sektorze usługowym. Często uważana za zadowalająca alternatywę kariery przez osoby, które nigdy nie splamiły się pracą”.

Problemem z którym muszą sobie radzić przedstawiciele pokolenia X jest również zmiana samej struktury zatrudnienia. Praca we współczesnym społeczeństwie przestaje charakteryzować się długotrwałymi okresami zatrudnienia. Coraz częściej zatrudnienie ma charakter krótko terminowy, ściśle określony. Skutkuje to poczuciem niepewności, tymczasowości i leku o swoją przyszłość. Problem ten w licznych krajach spotęgowany jest przez kwestię bezrobocia i wciąż wzrastających wymagań stawianych osobom zatrudnianym. Prowadzi to do, powszechnego wśród przedstawicieli pokolenia X, głębokiego odczucia zbędności, bycia niepotrzebnym,. Jak określa to zjawisko Zygmunt Bauman: „Odczucie, że zbędność może oznaczać “społeczną bezdomność” z towarzyszącą jej utratą poczucia własnej wartości i sensu życia, lub podejrzenie, że w każdej chwili może stać się ona udziałem tych, których dotąd szczęśliwie ominęła, odróżnia doświadczenie życiowe Pokolenia X od doświadczenia wcześniejszych pokoleń, bez względu na dotkliwość i ogrom przeżywanych niegdyś przez nie niedoli. Bez wątpienia pokolenie X ma dość powodów, aby odczuwać przygnębienie. Niechciane, a co najwyżej tolerowane, sprowadzone nieodwołalnie do roli biernego adresata społecznie aprobowanych lub uznawanych działań, traktowane w najlepszym razie jako budzący litość (zdaniem wielu, niezasłużoną) obiekt akcji charytatywnych, lecz nie braterskiej pomocy, oskarżane o próżniactwo i podejrzewane o niecne zamiary i przestępcze skłonności, nie ma zbyt wielu powodów, aby uznawać “społeczeństwo” za dom zasługujący na lojalność i troskę.”

Problem pokolenia X, dotyczy przede wszystkim krajów kultury zachodniej, przy czym w każdym z nich przybiera on zależną od lokalnych warunków formę. Zasadnicze jednak rysy tj. duża rola konsumpcji i mediów w życiu codziennym, frustracje związane z niepewnością zatrudnienia, lękiem o własną przyszłość, ironiczno –nostalgiczna postawa w stosunku do rzeczywistości, wydają się być cechami X –ów niezależnie od narodowości.

Jak oceniasz ten materiał?

Kliknij na gwiazdkę, aby zostawić swoją ocenę

Średnia ocena / 5. Liczba głosów:

Jak dotąd brak głosów! Oceń ten post jako pierwszy.

Tadeusz Lucjan Gronowski

Poprzedni wpis

Jan Kanty Gumowski

Następny wpis
Wiedzo Znawca
Redaktor z rzemiosłem w ręku na co dzień szef kontroli jakości w kuchni, serwujący wykwintne dania. W niedalekiej przyszłości planuje zrealizować młodzieńcze marzenia i napisać coś więcej niż artykuł 📖

Komentarze - masz coś do napisania? Zostaw proszę informacje.