Bollywood

Encyklopedia „Epistema”

Bollywood to największe centrum kinematografii indyjskiej

BollywoodEncyklopedia „Epistema” Bollywood to największe centrum kinematografii indyjskiej Bollywood ma swoją siedzibę w Mumbaju (w dawnym Bombaju). Nazwa pojawiła się... ma swoją siedzibę w Mumbaju (w dawnym Bombaju). Nazwa pojawiła się w latach siedemdziesiątych XX wieku poprzez połączenie słów Bombaj i Hollywood. Produkcje z Mumbaju tworzone są w języku hindi i czasami w języku angielskim, ale w Indiach istnieją również inne ośrodki filmowego przemysłu jak Kollywood (kino tamilskie z głównym ośrodkiem w Chennai) i Tollywood (filmy w języku telugu kręcone w stanie Andra Pradesh). Filmy powstają także w językach: marathi, malayalam, bengali i w wielu innych.
Kinematografia indyjska jest największa na świecie. Pracuje w niej około 2,5 miliona ludzi, a rocznie powstaje tam od 800 do 1000 filmów. W Mumbaju powstaje około 300-400 produkcji na rok, ale są to filmy nastawione na całe Indie i najbardziej znane na świecie.

Pierwszy film krótkometrażowy w Indiach powstał w 1899 roku

Natomiast pierwszy długometrażowy w 1913 roku i był to obraz religijny pt. Raja Harishchandra (reż. Dadasaheb Phalke). Pod koniec lat dwudziestych w Mumbaju istniało już ponad 10 wytwórni filmowych, a miasto stało się filmową stolicą Indii. W latach trzydziestych i czterdziestych filmowcy indyjscy czerpali dużo pomysłów z amerykańskich musicali. W większości indyjskich produkcjach pojawia się taniec i śpiew. Muzyczne wstawki obecne są od początków kina dźwiękowego, czyli od 1931 roku. Pierwszy film z dialogami i muzyką to Alam Ara (reż. Ardeshir Irani). Film odniósł wielki sukces.
Wcześniej w czasach kina niemego projekcji towarzyszyły piosenki śpiewane na żywo. W Mumbaju kręcono także filmy bez muzyki. Pierwsza produkcja bez piosenek powstała w 1937 roku i był to dramat społeczny pt. Naujawan (reż. Aspi). Film ten nie odniósł jednak sukcesu, ale do dzisiaj powstają w Indiach filmy bez pieśni i tańca jak Black i Maine Gandhi Ko Nahin Mara.

Lata 50′ i 60′ rozkwit Bollywood

W latach pięćdziesiątych powstały pierwsze kolorowe filmy. Lata sześćdziesiąte i siedemdziesiąte uważa się za złoty okres BollywoodEncyklopedia „Epistema” Bollywood to największe centrum kinematografii indyjskiej Bollywood ma swoją siedzibę w Mumbaju (w dawnym Bombaju). Nazwa pojawiła się.... Nakręcono wówczas wiele romantycznych musicali i melodramatów. Najbardziej znanymi aktorami byli wtedy: Dev Anand, Dilip Kumar, Raj Kapoor, Nargis, Meena Kumari, Nutan, Madhubala, Rajesh Khannai Dharmendra. Kino stało się jednym z fundamentów narodowej tożsamości Hindusów. W latach osiemdziesiątych czerpano wiele z amerykańskich i hongkońskich filmów sensacyjsnych. Największą sławą cieszył się wówczas
Amitabh Bachchan.

W drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych BollywoodEncyklopedia „Epistema” Bollywood to największe centrum kinematografii indyjskiej Bollywood ma swoją siedzibę w Mumbaju (w dawnym Bombaju). Nazwa pojawiła się... przeżywało poważny kryzys. Okazało się, że większość przemysłu filmowego była kontrolowana przez mumbajską mafię. Przepisy prawne nie zezwalały bankom na udzielanie kredytów producentom filmowym. Zaciągano więc nieoficjalne pożyczki. PolicjaCzy policja jest nietykalna? Jakiś czas temu w Chudowie (miejscowości położonej niedaleko Zabrza) miał miejsce masakryczny wypadek samochodowy. Rodzince (ojciec,... oceniała, że ponad 60 % filmów było w rękach mafii. Z racji tego, że wiele filmów nie osiągało sukcesu, mafia uznała, że musi także kontrolować ich treść. Sytuacja stała się tak krytyczna, że myślano już o przeniesieniu BollywoodEncyklopedia „Epistema” Bollywood to największe centrum kinematografii indyjskiej Bollywood ma swoją siedzibę w Mumbaju (w dawnym Bombaju). Nazwa pojawiła się... do innego miasta. W końcu PolicjaCzy policja jest nietykalna? Jakiś czas temu w Chudowie (miejscowości położonej niedaleko Zabrza) miał miejsce masakryczny wypadek samochodowy. Rodzince (ojciec,... rozpoczęła regularną wojnę z gangsterami, a rząd Indii znowelizował prawo tak, że banki mogły udzielać kredytów na produkcje filmowe.

Bollywood w latach 90tych nowa era

Pod koniec lat dziewięćdziesiątych ogłoszono nową erę w kinematografii indyjskiej. Na rynek weszły ogólnoświatowe firmy zajmujące się dystrybucją kinową jak Sony i Fox, które zajęły się sprzedażą hitów indyjskich na świecie. Filmy z Mumbaju zaczęły być popularne na całej kuli ziemskiej i niektóre nawet otrzymały prestiżowe nagrody. Monsunowe wesele (reż. Mira Nair) otrzymało Złotego Lwa w Wenecji, Devdas (reż.Sanjay Leela Bhansali) Złotą Palmę podczas festiwalu w Cannes, a film Lagaan (reż.Ashutosh Gowariker) był nominowany do Oskara.

Wiele filmów indyjskich tworzy się w konwencji „masala movie”. Oznacza to, że można w nich odnaleźć elementy wielu gatunków filmowych jak: dramat, komedia, akcja, romans, musical, ale głównym wątkiem jest zazwyczaj nieszczęśliwa miłość dwojga bohaterów. W Mumbaju kręci się również wiele thrillerów, dramatów społecznych, horrorów, komedii, opowieści biograficznych i historycznych, filmy obyczajowe, a także fantasy i science fiction.

Filmy indyjskie trwają zazwyczaj około trzech godzin. W połowie filmu następuje zwrot akcji i pojawia się napis „Intermission” lub „Interval”. W kinach indyjskich następuje w tym czasie przerwa w projekcji.
Największe wytwórnie filmowe to Dharma Productions (która wyprodukowała takie hity jak: Kuch Kuch Hota Hai, Khabie Khushi Khabi Gham i Kal Ho Naa Ho) i Yash Raj Films ( Veer Zaara, Fanaa).

Szacuje się, że hinduski przemysł kinematograficzny przyciąga do kin około 3,6 miliardów widzów na całym świecie. W samych Indiach filmy to najważniejsza dziedzina kultury. Każdy seans w kinie rozpoczyna się obowiązkowym odegraniem hymnu Indii. Każdego dnia do kin przychodzi od 12 do 17 milionów widzów. Najczęściej są to widzowie z małych miast i wsi. Hindusi podczas oglądania filmów bardzo żywiołowo reagują na kolejne sceny, głośno komentują, śpiewaja piosenki wraz z bohaterami, śmieją się i płaczą.

Filmowe hity Bollywood

Jednym z największych hitów w historii BollywoodEncyklopedia „Epistema” Bollywood to największe centrum kinematografii indyjskiej Bollywood ma swoją siedzibę w Mumbaju (w dawnym Bombaju). Nazwa pojawiła się... jest produkcja z 1975 pt. Sholay (reż. Ramesh Sippy). Film ten doczekał się fanów, którzy widzieli go po kilkadziesiąt razy. W roku 1995 nakręcono film pt. Dilwale Dulhania Le Jayenge (reż. Aditya Chopra, polski tytuł to Żona dla zuchwałych). 13 kwietnia 2007 roku minęło 600 tygodni nieustannego grania filmu w kinach.

Największy sukces odniósł jednak BollywoodEncyklopedia „Epistema” Bollywood to największe centrum kinematografii indyjskiej Bollywood ma swoją siedzibę w Mumbaju (w dawnym Bombaju). Nazwa pojawiła się... nie na dużym lecz na małym ekranie. W latach osiemdziesiątych powstały telewizyjne wersje wielkich eposów Mahabharaty i Ramajany. Seriale skrytykowane przez elity kraju odniosły oszałamiający sukces. Chociaż nakręcono je według eposów hinduistycznych cieszyły się też wielkim powodzeniem wśród muzułmanów i chrześcijan.

Film który wprowadził BollywoodEncyklopedia „Epistema” Bollywood to największe centrum kinematografii indyjskiej Bollywood ma swoją siedzibę w Mumbaju (w dawnym Bombaju). Nazwa pojawiła się... w XXI wiek to Khabie Khushi Khabi Gham czyli Czasem słońce czasem deszcz. Film ten został wyreżyserowany przez najsłynniejszego indyjskiego reżysera i scenarzystę Karana Johara. Jest to typowy film z gatunku masala movie i prawdopodobnie największy hit na świecie, który obejrzało ponad 2 miliardy ludzi. Czasem słońce czasem deszcz zdobyło popularność nie tylko w Indiach, ale przede wszystkim za granicą.

Filmy indyjskie zaczęły być popularne w całej południowo-wschodniej Azji, Japonii, krajach arabskich i w Afryce. Od pewnego czasu (głównie dzięki imigrantom indyjskim) są chętnie oglądane w Europie i Stanach Zjednoczonych.

Indyjska publiczność nie domaga się oryginalnych scenariuszy, lecz przepychu dekoracji, gwiazd i muzyki. Filmy z BollywoodEncyklopedia „Epistema” Bollywood to największe centrum kinematografii indyjskiej Bollywood ma swoją siedzibę w Mumbaju (w dawnym Bombaju). Nazwa pojawiła się... zatracają więc jakikolwiek związek z rzeczywistością Indii, zamiast tego ją idealizują. Kino to nie jest intelektualne, nie zawiera filozoficznych treści. Indyjskie produkcje mówią przede wszystkim o uczuciach i prezentują je wprost. Dla większości widzów z Europy czy Ameryki komercyjne kino z BollywoodEncyklopedia „Epistema” Bollywood to największe centrum kinematografii indyjskiej Bollywood ma swoją siedzibę w Mumbaju (w dawnym Bombaju). Nazwa pojawiła się... jest tandetne, kiczowate i schematyczne, a sposób grania aktorów nieumiejętny i amatorski. Obecnie jednak obserwowany jest wzrost widzów zainteresowanych tematami bliższymi życiu, a reżyserzy coraz chętniej sięgają do źródeł europejskich.

Cenzura w Bollywood

Każdy film przed wejściem do kin musi przejść przez cenzurę. Pokazywanie scen erotycznych na ekranie jest niedozwolone, a uczucia można okazywać poprzez taniec i śpiew. Indyjskie teledyski z filmów emanują erotyką choć nigdy nie pokazują nagości ani zbliżeń seksualnych. Dopiero w 2005 roku zniesiono zakaz całowania się.

Jednym z najważniejszych elementów w bollywoodzkich produkcjach są piosenki. W prawie każdym filmie pojawiają się taniec i śpiew gdyż domaga się tego publiczność. Zanim film wejdzie do kin utwory nadawane są w stacjach radiowych i telewizyjnych i jeżeli odniosą sukces film jest wprowadzany do kin, jeżeli nie następuje ich zmiana. W istocie przemysł muzyczny i filmowy w Indiach to jedność. Do komponowania i wykonywania utworów utworów filmowych zatrudnia się profesjonalnych muzyków. Piosenkarze żyją jednak w cieniu aktorów. Nie wszyscy w Indiach wiedzą jak nazywają się prawdziwi wykonawcy piosenek. Do najbardziej uzdolnionych filmowych piosenkarzy należą Sonu Nigam, Udit Narayan i Alka Yagnik. Najpopularniejszym kompozytorem muzyki filmowej jest A.R.Rahman. Skomponował już muzykę do ponad 100 filmów i zdobył wiele nagród. Jego najbardziej znane soundtracki pochodzą z filmów Lagaan i Swades
.
Taniec w filmach wzorowany jest na narodowym tańcu hinduskim. Wielu aktorów ukończyło szkoły tańca. W ostatnich latach powoli zmieniają się choreografie i stylizacje teledysków. Do najsłynniejszych choreografów należy Farah Khan, która jest również reżyserką. Wyreżyserowała i stworzyła choreografie do takich filmów jak: Main Hoon Na i Om Shanti Om. Muzyka coraz bardziej upodabnia się do muzyki z Zachodu. Sprzedaż płyt ze ścieżką dźwiękową do filmu jest następnym po widzach krajowych i zagranicznych źródłem dochodu dla producentów.

W BollywoodEncyklopedia „Epistema” Bollywood to największe centrum kinematografii indyjskiej Bollywood ma swoją siedzibę w Mumbaju (w dawnym Bombaju). Nazwa pojawiła się... najważniejsi są aktorzy. Ich status jest zupełnie inny niż status aktora w Europie czy w Stanach Zjednoczonych. Gwiazdy filmowe traktowane są niemal na równi z bogami. Aktorzy są najważniejszym elementem w każdym filmie. O sukcesie, bądź porażce filmu decyduje właśnie obsada. Gaże gwiazd sięgają nawet do 40 % całego budżetu przeznaczonego na film. Aktorzy są wszechobecni w życiu Hindusów. Ich twarze można zobaczyć na ogromnych bilboardach, występują w licznych reklamach, prowadzą wiele programów w telewizji, włączani są do kampanii politycznych i charytatywnych. Ich wizerunki są dostępne praktycznie wszędzie. Po zakończeniu filmu organizowane są koncerty na których to gwiazdy filmowe „na żywo” odtwarzają muzyczne przeboje, tańczą i rozbawiają publiczność.

W 2004 roku zorganizowano trasę koncertową zatytułowaną Temptation – Mega BollywoodEncyklopedia „Epistema” Bollywood to największe centrum kinematografii indyjskiej Bollywood ma swoją siedzibę w Mumbaju (w dawnym Bombaju). Nazwa pojawiła się... Show. Gwiazdy podróżowały głównie po Anglii i Stanach Zjednoczonych gdzie promowały swoje filmy. Światowe tournee było ogromnym sukcesem.

Do największych aktorów związanych z kinem Bollywoodu należy Amitabh Bachchan (ur. w 1942 roku). Rozkwit jego kariery przypada na lata siedemdziesiąte. Zagrał w największych hitach
BollywoodEncyklopedia „Epistema” Bollywood to największe centrum kinematografii indyjskiej Bollywood ma swoją siedzibę w Mumbaju (w dawnym Bombaju). Nazwa pojawiła się... jak Sholay i Khabie Khushi Khabi Gham. Aktor ma na swoim koncie role w ponad 160 filmach i wiele nagród. W 1999 roku podczas ogłoszonego przez BBC plebiscytu na największego gwiazdora wszech czasów zdobył pierwsze miejsce, aktor został również odznaczony Francuskim Orderem Legii Honorowej za niezwykłą karierę. Amitabh Bachchan ma też za sobą polityczną karierę. Jego żona Jaya Badhuri i syn Abhishek Bachchan również są popularnymi aktorami w BollywoodEncyklopedia „Epistema” Bollywood to największe centrum kinematografii indyjskiej Bollywood ma swoją siedzibę w Mumbaju (w dawnym Bombaju). Nazwa pojawiła się....

Za następcę Bachchana uważa się Shahrukh Khana (ur. w 1965 roku). Pochodzi on z pakistańsko-muzułmańskiej rodziny. Jego filmy przyciągają rzesze fanów na całym świecie, sławą przewyższa amerykańskich aktorów. W 2007 roku w londyńskim Madame Tussauds stanęła naturalnej wielkości figura woskowa aktora. Shahrukh Khan ma już na swoim koncie 6 nagród Filmfare (indyjski odpowiednik Oskarów). Dzień 40 urodzin gwiazdora ogłoszono świętem państwowym, a jedna z publicznych telewizji przez całą dobę emitowała poświęcone mu programy. O uwielbieniu, jakim cieszy się Shahrukh Khan świadczy zachowanie milionów fanów, którzy modlili się publicznie o jego zdrowie, kiedy aktor złamał nogę i wyjechał do Anglii na leczenie.

Najsłynniejszą aktorką w BollywoodEncyklopedia „Epistema” Bollywood to największe centrum kinematografii indyjskiej Bollywood ma swoją siedzibę w Mumbaju (w dawnym Bombaju). Nazwa pojawiła się... jest Kajol (ur. w 1975 roku). Zagrała razem z Shahrukh Khanem w takich filmach jak: Khabie Khushi Khabi Gham, Dilwale Dulhania Le Jayenge,
i „Kuch Kuch Hota Hai”. Tworzą razem najsłynniejszą filmową parę w historii BollywoodEncyklopedia „Epistema” Bollywood to największe centrum kinematografii indyjskiej Bollywood ma swoją siedzibę w Mumbaju (w dawnym Bombaju). Nazwa pojawiła się.... Kajol pochodzi z rodziny o aktorskich tradycjach, jej matka, babka i brababka również były znanymi aktorkami. Znaki rozpoznawcze Kajol to ekspresyjny sposób gry i niesamowity żywiołowy taniec. W 2006 roku zagrała w filmie pt. Fanaa, który kręcono w polskich Tatrach koło Zakopanego.

Prawdziwie światową sławę udało się zdobyć Aishwaryi Rai (ur. w 1973 r.), byłej Miss World z 1994 roku. Zagrała w takich filmach jak: Devdas, Umrao Jaan i w produkcjach poza bollywoodzkich jak: Bride and Prejudice i The Mistress of Spices.

Wybrana literatura przedmiotu:

E.Królikowska, Indie Podbijają Zachód, Film nr 10, 2002
J.Pietrzak, Skąd się bierze potęga BollywoodEncyklopedia „Epistema” Bollywood to największe centrum kinematografii indyjskiej Bollywood ma swoją siedzibę w Mumbaju (w dawnym Bombaju). Nazwa pojawiła się..., “Przegląd” nr 35, 2006