AztekowieAztekowie byli ludem indiańskim w prekolumbijskim Meksyku, odkrytym dość późno bo dopiero w XIII wieku. Kultura Azteków, zajmujących się głównie... byli ludem indiańskim w prekolumbijskim Meksyku, odkrytym dość późno bo dopiero w XIII wieku. Kultura Azteków, zajmujących się głównie rolnictwem i rzemiosłem, stanowiła kontynuację innych ludów, przede wszystkim Tolteków.Mitologia aztecka składa się z mitycznych kultur Otomi i Tolteków oraz z najpóźniejszych, powierzchownych, elementów rodzimych azteckich. Według nich wiele wydarzeń musiało zajść na ziemi i na niebie, aby w końcu powstało państwo azteckie.Na ziemi doszło do czterech kataklizmów, które zmiotły z powierzchni świata wszystko co żyło. Uważali oni, że nie trwają w pierwszym ze światów, lecz w piątym z kolei. AztekowieAztekowie byli ludem indiańskim w prekolumbijskim Meksyku, odkrytym dość późno bo dopiero w XIII wieku. Kultura Azteków, zajmujących się głównie... uważali, iż świat przechodzi przez katastrofy. AztekowieAztekowie byli ludem indiańskim w prekolumbijskim Meksyku, odkrytym dość późno bo dopiero w XIII wieku. Kultura Azteków, zajmujących się głównie... żyli w piątej erze.

Pierwsza era świata

Druga era

Trzecia era

Czwarta era

Piąta era

– zwana słońcem wstrząsu, piąte słońce miało zakończyć istnienie wielkim kataklizmem- trzęsienie ziemi.

AztekowieAztekowie byli ludem indiańskim w prekolumbijskim Meksyku, odkrytym dość późno bo dopiero w XIII wieku. Kultura Azteków, zajmujących się głównie... pojmowali swój wszechświat jako przestrzeń rozciągającą się poziomo i pionowo (w górę i w dół), dzieląc je na sfery o znaczeniu religijnym. Wszechświat poziomy składał się z czterech stron świata i centrum. Wschód- bóg deszczu Tlalok i bóg Mixcoatl, Wąż Chmur. Południowe tereny uważano za złe, rządziły tu bóstwa takie jak: Xipe- Obdary ze Skóry, Macuilxochitl- Pięć Kwiatów. Zachód to siedziba Wenus, miejsce boga Quetzalcoatla. Północ była miejscem strasznym, rządził tu Pan Śmierci- Mictlantecuhtli. Centrum to siedziba boga ognia. Ponieważ świat był podzielony poziomo, kojarzył on siły boskie z właściwościami geograficznymi i klimatycznymi.

Świat pionowy podzielony był na nieba i piekła, co ma powiązanie z hierarchią i porządkiem społecznym niż z przebiegiem zjawisk przyrody. Pierwszy świat powstał dzięki bogom, którzy przebywali gdzieś poza ziemią, w rejonach niebiańskich. One zaś podzielone były na kondygnacje, naliczono ich od 9 do 13. Ostatnie cztery piętra, były tak odległe, że niewiele wiedziano o ich boskich mieszkańcach. W trzynastym niebie rezydował najwyższy Bóg Nieba, zwany Ometekutli- Pan Dwoistości wraz z małżonką Omesiuatl- Pani Dwoistości. Byli oni tak ważni, że objęto ich tajemnicą i nie wiadomo czego dokładnie dotyczyła ich władza.W dziewiątym niebie, przebywała następna para bogów: Pan Naszego Ciała, Szocziteotl i Pani Naszego Ciała, Szoczikecal. Swoim dzieciom powierzyli losy bytu ziemskiego. Mieszkały one w ósmej sferze. Był to Czerwony Teskatlipoka, którego należy odróżniać od Czarnego Teskatlipoki- dymiące zwierciadło, czarodziej widzący wszystko w kuli z obsydianu, bóg Wielkiej Niedźwiedzicy i nocnego firmamentu. Pod imieniem Kamasztli opiekował się jako bóg narodowy miasta Tlaszkala, jako Miszkoatl był panem Mlecznej Drogi i opiekunem myśliwych. Następnym bogiem tej sfery był Kecalkoatl- Pierzasty Wąż. Wcielony władca Tolla, czczony już wcześniej w Teotihuakan. Wicilopoczli, Koliber z Południa, po 600 latach obrósł w mięso i skórę. Poprowadził Azteków do miasta Tenocztitlan. Wszyscy razem stworzyli ogień, półsłońce, dni, miesiące, wszystkie niższe warstwy nieba, wody, kajmana Sipaktli, z którego ukształtowali później ziemię, boga deszczu Tlaloka wraz z boginią deszczu Czalcziutlikue, pana i pani podziemi. Uformowali pierwszą parę ludzką, mężczyznę Oszomoko i kobietę Sipaktonal.

W siódmym niebie zgromadzono pył i kurz, które spadły na ziemię. W szóstym zalegało gęste powietrze. W piątym przebywały ogniste smoki dające znaki niebiańskie i zsyłające komety. W czwartym mieściło się ptactwo. W trzecim rezydowało aż czterystu stworzonych przez Teskatlipokę mężów. W drugim przebywały kobiety zbudowane z samych kości- Cicimitl, które pożrą ludzi przy końcu piątego świata. W pierwszym zasiadało dwóch strażników pełniących wartę.

Azteckie mity obejmują społeczności zamieszkujące Dolinę Meksyku wraz z jej okolicami. Opowiadają one o stworzeniu wszechświata, pierwszych mieszkańców, człowieka, o zmaganiach bogów oraz o genezie i wędrówkach ludów.

Stworzenie człowieka
W skutek niedoświadczenia niedoskonałości wykonania zapadło się niebo. Quetzalcoatl wraz z bogiem czarnym Tezcatlipoką, oddzielili niebo od ziemi i podźwignęli sklepienie niebios. Zamienili się w dwa węże dzięki czemu zgładzili potwora ziemskiego Tlaltecuhtli, aby z połówek jego ciał móc stworzyć niebo i ziemię. Quetzalcoatl wykradł kości wymarłych istot z królestwa boga śmierci, by wskrzesić z nich obecnych ludzi, oraz zdobył pokarm dla człowieka, bezcenną kukurydzę.

Stworzenie Słońca
Gdy Bogom znudziło się życie w ciemnościach, postanowili zebrać się w ciemnościach w Teotihuakan- święte miejsce na ziemi, i tu zgodnie wyszli z koncepcją stworzenia stałego światła dla ziemi i nieba. Tekusistekatl- Wielki Ślimak i Nanawacin- oszpecony strupami potworek, złożyli z siebie ofiary. Pokuta przed ofiarna trwała cztery dni, podczas których płonęło ognisko. Pierwszy z wymienionych złożył w ofierze wielobarwne pióra, złoto i drogie kamienie. Drugi- biedny, mógł złożyć tylko cierniste gałęzie zbroczone swoją krwią pokutną. Następnie w dniu ofiary na specjalnie wybudowanej piramidzie w Teotihuakan płonęło ognisko, w które mieli się rzucić dwaj wybrańcy. Pierwszy z nich bardzo się lękał, odważniejszym okazał się brzydki Nanawacin, który skacząc w ogień, dodał otuchy Tekusistekatlowi, który zaraz za nim rzucił się w żar ognia. I oto na wschodzie ukazało się po raz pierwszy słońce- bóg Nanawacin. Obok błyszczał księżyc- Tekusistekatl, za jego tchórzostwo. Jego symbolem stał się znak królika, którego zarysy zwierzęce widoczne są na tarczy tego miesiąca, tłumiące blask tego ciała niebieskiego. Z czasem dwa nowo powstałe ciała niebieskie potrzebowały ofiary z krwi, tak zabito wszystkich innych bogów. Gdy słońce z księżycem nasyciło się ofiarą z resztek powstały planety i inne ciała niebieskie.
Krew Kecalkoatla- planeta Wenus
Krew Teskatlipoki Czarnego- Wielka Niedźwiedzica
Krew Teskatlipoki Czerwonego- Mleczna Droga

Mity o dokonaniach Quetzalcoatla
Jest wiele wersji mówiących o dokonaniach tego dzielnego boga. Legenda mówi, że Quetzalcoatla dla dobra umiłowanych przez siebie ludzi, wcielił się w ludzkie ciało. Objął stanowisko króla i rządził krajem długo i sprawiedliwie.

Jeden z mitów podaje iż był synem Mixcoatla, który został zabity przez wujów chłopca. Tą zbrodnie przedstawił mu sęp. Zwłoki ojca zaniósł do jego świątyni, zwanej górą Mixcoatla. Zamiast złożyć w ofierze jaguara, orła i wilka, pozbawił życia morderców swojego ojca. Quetzalcoatl podbił rozległe ziemie, zostając poważnym i ubóstwianym władcom. Obdarował swoich podanych różnymi umiejętnościami, nigdy nie zaznawali głodu, a w swojej stolicy wzniósł drogocenne pałace. Złoty okres jego panowania został przerwany przez Tezcatlipokę. Podstępem namówił go do zobaczenia swojego wizerunku w zwierciadle, przerażony swym obliczem posłuchał rady nieprzyjaciela i przystroił się w pióra. Na głowę nałożył maskę turkusową, wężowe zęby i brodę z ptasich piór. Następnie skusił go do wypicia cudownego lekarstwa, które go uzdrowi, zabierze w zaświaty Po skosztowaniu napoju władca domyślił się, że został oszukany i gorzko zapłakał, wiedział że padł ofiarą oszustwa. Tajemnicza mikstura okazała się OCTLL- winem z agawy. Tezcatlipoka wielokrotnie podstępami nękał państwo Quetzalcoatla. W obliczu tych katastrof władca zrozumiał, że szczęśliwy czas jego rządów dobiegł końca. Postanowił odejść do Krainy Czerni i Czerwieni. Zanim to uczynił spalił swe pałace, a bogactwa kazał zakopać. Zostawił po sobie wiele zadziwiających czynów. Pozostawiał znaki w licznych osadach, nadał nazwy górom i miejscom, zbudował miejsce do rytualnej gry w piłkę. W jego centrum umieścił otwór- przejście do świata podziemnego. Odszedł do świata pozaziemskiej krainy odpływając na tratwie zrobionej z węży. Inne wersja mówi że dokonał samospalenia, a jego prochy zmieniając się w ptaki dotarły do nieba, a on narodził się jako Gwiazda Poranna.

Po dwustu latach zamętu wyłoniło się nowe plemię- Cziczimekowie, które razem z Toltekami stworzyło naród Azteków, z opiekunem boskim Kolibrem z Południa, który utrwalił wielkość państwa azteckiego. Po przybyciu na obszar państwa tolteckiego zetknęli się z ośmioma plemionami. Dlatego trzech Azteków i jedna Azteczka o imieniu Czimalman dźwigali na barkach posąg boga, aż do rozłączenia się z plemionami.

Jeden z mitów opowiada o Kojolszauki, Pomalowanej Dzwonkami na Twarzy. Oddawała się ona praktykom religijnym na Wężowej Górze. Do jej stóp upadła ptasia kula utworzona z piór. Dar ten schowała za pazuchą, który wniknął w nią i sprawił, że stała się brzemienna. Narodził się z niej bóg- wojownik. Jego uzbrojenie zawierało tarczę i strzały. Jego twarz pokrywały skośne żółte pasy, a uda i ramiona pasy koloru niebieskiego. Pod przewodem tego mocarza szli AztekowieAztekowie byli ludem indiańskim w prekolumbijskim Meksyku, odkrytym dość późno bo dopiero w XIII wieku. Kultura Azteków, zajmujących się głównie... do kraju opuszczonego przez Tolteków.

Bóstwa azteckie
Bóstwa azteckie obejmowały krąg niebiański jak również kreacje takie jak np. deszcz, płodność, urodzaj. Każdy bóg opiekuje się różnymi społecznościami. W podzięce należy składać ofiary. Kapłani ustalali i nakazywali odprawianie obrządków religijnych, a wyznawcy otaczali czcią poszczególne bóstwa. Źródłem boskiej esencji mogły też być szczególne miejsca i święte przedmioty.

Centeotl– patron kukurydzy, wyobrażany jako pomalowana na żółto postać z głową zdobną w kolby kukurydzy.

Chalichuhtlicue – „Ta w Jadeitowej Spódnicy”, bogini wód powierzchniowych

Cihuacoatl, Ilamatecuhtli, Tonan – kobieta wąż, bogini matka, wyobrażana jako sędziwa kobieta z siwymi, przerzedzonymi włosami, bezzębną szczęką i „gwiezdną spódnicą” zdobioną muszlami

Coatlicue – „Ta w Wężowej Spódnicy”, matka boga Huitzilopochtli

Huitzilopochtli, Koliber z Południa – bóg opiekun fizycznie obecny wśród poddanych, miał także cechy bóstwa słonecznego, stał na straży państwa, inne jego imiona to Tonatiuh- „Ten Który Świeci”, Tlahuizcalpantecuhtli- pan domu jutrzenki

Kamasztli – bóg myślistwa

Macuilxochitl, Xochipilli – bóg miłości, śpiewu, muzyki, tańca i młodej odradzającej się roślinności

Mayahuel – bogini agawy, „Kobieta o Czterystu Piersiach”

Mictecacihuatl – małżonka pana zmarłych

Mictlantecuhtli– pan krainy zmarłych

Mixcoatl, Wąż Chmur – bóg łowów i drogi mlecznej

Nanawacin – imię boga z którego powstało słońce

Omecihuatl – pani dwoistości
Ometecuhtli – bóg dwoistości

Ometochtli, Pahtecal – pan gier i zabaw, „Dwu królik”

Quetzalcoatl – Upierzony wąż, pojawia się także jako bóg wiatru, czyli Ehecatl, wyobrażany jako upierzona głowa węża wyłaniająca się ze zwierciadeł lub węża pokrytego piórami z ogonem grzechotnika. Jako bóg wiatru przedstawiany w czerwonej masce przypominającej kaczy dziób z muszlami.

Teteoinnan – Matka Bogów, Ta w Wężowej spódnicy (Coatlicue), Nasza Babka (Toci)

Tezcatlipoca, Dymiące Zwierciadło – bóg odgadywania przeznaczenia, jego metaforyczne epitety to Titlacahuan- „Ten Którego Niewolnikami Jesteśmy”, Thuicahua Tlalticpaque- właściciel nieba i ziemi, Yaotl- wróg, Tepeyollotla- serce góry, patron azteckich ludów jaguara

Tlalok – bóg rządzący wodą i opadami, „Ten Który jest Zrobiony z Ziemi”

Tlazolteotl – bogini nieczystości, niosła pomoc w leczeniu chorób, spowodowanych nadmiarem przyjemności i rozwiązłością seksualną

Tonatiu, Tonatiuh – czyli „Ten Który Czyni Dzień”. Bóg Słońca.

Ueueteotl – stary bóg – bóg ognia.

Uitsilopocztli – bóg wojny i słońca w zenicie, aztecki bóg narodowy, związany z południem.

Xochiquetzal – „Ukwiecony Kwezal”, bogini kwiatów, cielesnych przyjemności i płodności

Xochipilli – „Książe Kwiatów”, patron śpiewu, tańca, zabawy, a także sztuki malowania i gry w piłkę

Xilonen – bogini młodej zielonej kukurydzy, „Ta Która Spaceruje Niczym Młoda Kukurydza”

Xipe Toteca – „Nasz Pan Obdarty ze Skóry”

Xiuhtecuhtli – pan ognia i czasu, nazywany także Xiuhcoatl- wąż ognisty, Huehueteotl- stary bóg. Wyobrażany jako stary zgarbiony mężczyzna, dźwiga na plecach lub głowie płonący żarownik.

Yacatecuhtli, Pan Nosa – bóg kupców

Święta i obrzędy
AztekowieAztekowie byli ludem indiańskim w prekolumbijskim Meksyku, odkrytym dość późno bo dopiero w XIII wieku. Kultura Azteków, zajmujących się głównie... korzystali z dwóch kalendarzy 260 i 365- dniowych. W pierwszym z wymienionych wierzono, że w każdym dniu owego cyklu na ziemię docierają różne kombinacje energii boskiej. Patronami tych dni było Trzynaście Bóstw Dnia wraz z ptakami, oraz Dziewięciu Panów Nocy. Drugi kalendarz, miał 18 miesięcy po 20 dni każdy i pięć dni dodatkowych. Według tego kalendarza ustalona inscenizacje wydarzeń mitycznych. W porze suchej czczono boga deszczu. W drugiej połowie składano modły do bóstw dojrzałej kukurydzy, świętowano udane zbiory.

Tlacaxipehualiztli – drugi miesiąc roku, obdzieranie ludzi ze skóry.

Toxcatl – w tłumaczeniu susza, czas odnowy wegetacji i deszczu poświęcone bogu Tezcatlipoce

Etzalcualiztli – jedzenie etzzali, potrawa z kukurydzy i fasoli, zanoszono w tej porze ofiary bogowi deszczu Tlalokowi.

Xocotlhuetzi – „spada owoc” wypadało w 10 miesiącu kalendarza 365- dniowego.

Ochpaniztli – pora żniw. Święto na cześć bogini kukurydzy Chicomecoatl, a także bogini Toci, Naszej Babce

Teotleco – „schodzą bogowie”, czas nawiedzania swych wyznawców przez bóstwa.

Quecholli – upamiętniało patrona łowów, wypadało w 14 miesiącu, czerwonopiórowy ptak.

Panquetzaliztli – „podnoszenie chorągiewek”, funkcja religijna wraz ze spektaklem politycznym, ceremonie poświęcone bogowi Huitzilopochtil.
Wiele świat odbywało się po za kalendarzem 365 dniowym, np. Ceremonia Nowego Ognia, które wypadało co 52 lata kiedy to łączyły się oba kalendarze do pozycji wyjściowej.

Miejsca kultu

Teotihuacan

Najbardziej obdarzone kultem miejsce. Czczono tu boga Upierzonego Węża, boga deszczu, boginię wody o cechach pająka oraz Węża Ognia. Góra położona w dolinie na północny wschód od Doliny Meksyku, obecnie blisko miasteczka San Juan. Do góry wiodła droga nazwana Miccoaotli- droga zmarłych. Wierzono, że właśnie na tej górze narodziło się Słońce i KsiężycO księżycu już było na naszym portaliku. Ale nie w kontekście budowy centrum komputerowego ;) Dlatego polecamy uwadze ten artykuł.... oraz, że spalono tutaj pozostałych bogów. Do kompleksu w Teotihuacanie należy: Piramida Słońca, Piramida Księżyca, Świątynia Upierzonego Węża.

Tula, stolica Tolteków

Czyli Miejsce Trzcin, metafora idealnego miasta, źródło prawomocnej władzy, siedziba Topiltzina Quetzalcoatla- Upierzony Wąż, oraz zasłużonych Tolteków. Położona w Tula, meksykańskim stanie Hidalgo, na północ od miasta Meksyk. AztekowieAztekowie byli ludem indiańskim w prekolumbijskim Meksyku, odkrytym dość późno bo dopiero w XIII wieku. Kultura Azteków, zajmujących się głównie... czerpali z tego miejsca kulturę Tolteków, a także odprawiali tu rytuały. Centralna przestrzeń stanowi tutaj plac ceremonialny, nad którym górują piramidy B i C. Tuż obok mieści się Palacio Quemado- Spalony Pałac i boisko do rytualnej gry w piłkę.

Huey Teocalli

Czyli Wielka Świątynia. Czczono tu boga Huitzilopochtli i Tlaloka. Sanktuarium położone w centrum miasta Meksyk. W miejscu tym składano ofiary z serc wojowników, które miały stawać się pokarmem dla bogów.

Malinalco

Sanktuarim w ścianie. Świątynia prawdopodobnie poświęcona bogu Tepeyollotlowi- Serce Góry. Położone nad miasteczkiem Malinalco.

Cholula

Wielka Piramida. Czczono tu głównie bóstwo Quetzalcoatla. Położona w mieście Cholula w stanie Puebla.

Religa aztecka miała na celu zjednoczenie sobie przyrody, zasady moralne wśród społeczeństwa w praktyce żadne nie obowiązywały. Nie było tu miejsca na Zbawiciela Ludzkości, na piekło czy niebo. Wierzono, że rządzą siły przyrody, mogą mieć one dobre lub złe intencje tak samo jak ludzie. Żywiołom nadawano odpowiednik boski- bogowie i boginie. Należało oddawać im cześć, składać dary, ofiary z krwi, odprawiać modły czy wykonywać symboliczne gesty, rytuały. Miało to na celu skłaniania bóstwa do czynienia dobra, bycia przychylnym dla człowieka.
AztekowieAztekowie byli ludem indiańskim w prekolumbijskim Meksyku, odkrytym dość późno bo dopiero w XIII wieku. Kultura Azteków, zajmujących się głównie... byli doskonałymi obserwatorami przyrody. Rozumieli rytm życia
i następstwa kolei losu egzystencji człowieka: narodziny, dojrzewania i śmierci. Występowanie pór roku, dnia i nocy. To wszystko przyczyniało się do tego, że rytm i forma stały się podstawowym składnikiem kultury, a także religii, rytuału, sztuki, filozofii czy nauczania. Religa aztecka była wynikiem poznania i bojaźni sił przyrody- pragnieniem ich okiełznania.

Jak oceniasz ten materiał?

Kliknij na gwiazdkę, aby zostawić swoją ocenę