Majster - poradnik majsterkowania
Majster - poradnik majsterkowania
URZĄDZANIE I DEKOROWANIE 📕

Przepalone, jak wybrać żarówkę

Przepalone, jak wybrać żarówkę 1 - Twój Głos 📌 e-TG.pl

NARZĘDZIA I AKCESORIA

Autor: Heinz-Alfred Losch | dodano: 2013-06-27
Przepalone, jak wybrać żarówkę

Przepalone, jak wybrać żarówkę 2 - Twój Głos 📌 e-TG.pl

Koniec tradycyjnej żarówki jest przesądzony. Te o największej mocy już dawno miały zniknąć ze sklepów. Także słabsze żarówki w najbliższych latach stopniowo podzielą ich los. Co je zastąpi i co zapewni nam dobre oświetlenie?

Żarówka (lampa żarowa), wynaleziona ponad 130 lat temu między innymi przez Tomasza Edisona, długo rozświetlała mroki naszego życia. Obecnie odchodzi jednak do lamusa ze względu na tzw. brak efektywności energetycznej, ponieważ większa część energii elektrycznej nie jest przez nią przekształcana w światło widzialne, ale w promieniowanie podczerwone, dające dużo ciepła (wydajność świetlna zwykłych żarówek wynosi zaledwie 3–5%).

Był to wystarczający powód dla Unii Europejskiej, by w ramach działań proekologicznych stopniowo zabraniać dalszej produkcji żarówek i handlu nimi oraz innymi równie mało efektywnymi lampami. Już we wrześniu 2009 roku z regałów sklepowych zniknęły wszystkie żarówki matowe, a także przezroczyste o mocy 100 W i większej. We wrześniu 2010 roku wszedł w życie zakaz dotyczący przezroczystych żarówek o mocy 75 W, a w 2011 – 60-watowych.

W 2012 roku zostały wycofane żarówki o mocy 40 W i mniejszej. Po 2016 roku przepisy zostaną jeszcze bardziej zaostrzone – z rynku będą musiały zniknąć także „zwykłe” żarówki halogenowe. Przetrwają natomiast halogeny wypełnione gazem ksenonem. Nowe przepisy nie dotyczą żarówek żarnikowych stosowanych w specjalnych celach. Nadal będzie można kupić lampy do ogrzewania terrariów albo żarówki do montowania w piecach kuchennych (ze względu na ich wysoką odporność na temperaturę). Paradoksalnie wycofanie z rynku nieefektywnych żarówek zapewni nam większy wybór produktów oświetleniowych. Producenci coraz szybciej wprowadzają na rynek nowe rodzaje żarówek. Już dziś mamy całkiem duży wybór żarówek energooszczędnych, nazywanych świetlówkami kompaktowymi, żarówek halogenowych i lamp LED.

Żarówki energooszczędne

Są nazywane także świetlówkami kompaktowymi. Mają formę wypełnionej gazem rurki, która może być uformowana na różne sposoby. W niektórych modelach świetlówek rurki są złożone lub skręcone tak ciasno, by rozmiarami przypominały zwykłą żarówkę. W wypełnionej gazem rurce dochodzi do szeregu procesów, w wyniku których obecny w gazie związek chemiczny, zwany luminoforem, emituje światło. Barwa światła zależy od rodzaju i składu luminoforu.

Wyższy koszt poniesiony przy zakupie żarówek energooszczędnych szybko się zwróci, ponieważ są znacznie tańsze w eksploatacji. Zużywają 5 razy mniej energii niż tradycyjne żarówki, a okres ich żywotności jest 6–15 razy dłuższy (wynosi od 8000 do 15 000 godz. ciągłego świecenia, przy 1000 godz. zwykłej żarówki). W przypadku używania w ciągu roku przez 3 godz. dziennie (ok. 1000 godz. świecenia) lampa energooszczędna o mocy 13 W zużyje o 47 kWh mniej energii niż odpowiadająca jej tradycyjna 60-tka. Przy orientacyjnej średniej cenie prądu dla gospodarstwa domowego, wynoszącej ok. 0,4 zł za kWh (cena prądu plus opłata przesyłowa), zaoszczędzimy ok. 19 zł – to więcej, niż wynosi obecnie cena większości żarówek energooszczędnych o mocy 13 W, a można mieć nadzieję, że ich ceny będą w przyszłości niższe.

Może cię zainteresować także:  Szafy wnękowe, optymalne wykorzystanie przestrzeni

Świetlówki kompaktowe są energooszczędne, ale mają także zasadnicze wady. Zalicza się do nich m.in. nierównomierne spektrum światła, które krytycy nazywają także nieczystym światłem i obarczają je winą za negatywny wpływ na organizmy. W dodatku większość energooszczędnych żarówek musi się najpierw rozgrzać, zanim zaczną wytwarzać światło o pełnej mocy, i dlatego w ograniczonym stopniu nadają się np. na korytarze oraz na schody prowadzące do piwnic. Poza tym ich światła nie można przyciemniać. Należy ponadto wspomnieć, że wielokrotne włączanie skraca przewidywany czas ciągłego świecenia świetlówek. Stosując żarówki energooszczędne, trzeba zachować szczególną ostrożność i dbać o przyjazny środowisku recykling, ponieważ jednym z ich składników jest rtęć.

Żarówki halogenowe

W porównaniu do tradycyjnych żarówek pozwalają zaoszczędzić jedynie 20% energii. Dlatego sprzedaż „zwykłych” żarówek halogenowych zostanie zakazana po 2016 roku, a na rynku pozostaną halogeny wypełnione ksenonem. Żarówki halogenowe mają kilka zalet – mają taki sam wygląd i kształt jak żarówki tradycyjne, dają podobne światło oraz rozpalają się natychmiast po zapaleniu.

Lampy LED

Zwane też żarówkami LED, są przyszłościowym rozwiązaniem i dobrym zamiennikiem dla żarówek energooszczędnych. Choć pozwalają zaoszczędzić podobną ilość energii, mogą bez przerwy świecić do 50 000 godz. (prawie 6 lat świecenia bez przerwy!), a więc o wiele dłużej od każdej świetlówki kompaktowej. Jasność świecenia większości lamp LED, w odróżnieniu od wielu żarówek energooszczędnych, można regulować za pomocą odpowiednich ściemniaczy. Lampy LED wytwarzają ułamek tego ciepła, które emitują tradycyjne żarówki, można więc stosować je we wszystkich oprawach. Dają jednak całkiem nowe możliwości. Ponieważ pojedyncza dioda świecąca jest bardzo mała, w przyszłości oprócz zwyczajnych kształtów lamp LED przypominających tradycyjne żarówki dostępne będą bardziej kompaktowe warianty, które umożliwią wprowadzenie znacznych zmian w aranżacjach oświetlenia. Przykładem jest nowy panel oświetleniowy OLED firmy Osram, w którym świecą niezwykle cienkie diody powierzchniowe, tzw. organiczne diody elektroluminescencyjne.

Tym, co dotychczas przemawiało przeciwko używaniu lamp LED jako zamienników dla żarówek, była ich wysoka cena, którą jednak niweluje wyjątkowo wysoka trwałość. Dodatkowym problemem długo była ograniczona moc zestawów diod montowanych w standardowych obsadkach. Jeszcze do niedawna lampami diodowymi można było zastąpić co najwyżej zwykłe żarówki o mocy 60 W. Najnowsze lampy produkowane w technologii SMD LED emitują strumień świetlny o wartości do 950 lm (lumenów), mogą zatem z powodzeniem zastępować standardową żarówkę o mocy 75 W. Nowością jest także możliwość tworzenia ze sterowanych pilotem wielobarwnych lamp LED (np. Philips LivingColors) efektownych aranżacji świetlnych, których odcień można dowolnie zmieniać. Rozwój techniki oświetleniowej LED jest właściwie jeszcze w fazie początkowej. Wszystko wskazuje jednak na to, że wraz z lampami LED lub OLED powstała grupa godnych następców dobrych starych żarówek, ze światłem we wszystkich wariantach kolorystycznych, a więc również w ciepłym odcieniu światła tradycyjnej żarówki, oraz znacznie przyjaźniejszych dla środowiska niż świetlówki kompaktowe, gdyż lampy LED nie zawierają rtęci.

Może cię zainteresować także:  Rustykalny taras, oryginalna nawierzchnia o wyglądzie drewna

 

Jak wybierać i czego szukać na opakowaniu

Przepisy wprowadzają wymóg umieszczania na opakowaniach konkretnych informacji i czytelnych etykiet. Dzięki temu kupując żarówkę, będziemy wiedzieli, jaki jest emitowany przez nią strumień światła (ta informacja zastąpi dotychczasowe określanie mocy żarówek), jaka jest jej trwałość, ile zużywa energii i jaką ma temperaturę barwową.

1. Moc lampy – zużycie energii określane w watach (W). Wraz z wprowadzeniem nowych, energooszczędnych produktów porównywanie watów straciło sens, a nawet może wprowadzać w błąd. Poziom zużycia energii nie przekłada się bezpośrednio na moc promieniowania świetlnego, dlatego obecnie używa się bardziej precyzyjnej jednostki strumienia świetlnego. Informacja na opakowaniu np. 12 W – 60 W, oznacza, że żarówka zużywając 12 W, daje światło jak tradycyjna żarówka o mocy 60 W.

2. Strumień świetlny – wartość precyzyjnie określająca moc promieniowania świetlnego emitowanego przez dane źródło, wyrażana w lumenach [lm]. Im więcej jest lumenów, tym więcej otrzymujemy światła. Żarówka o strumieniu świetlnym 1300–1400 lm jest odpowiednikiem tradycyjnej żarówki o mocy 100 W, strumień 920–970 lm to odpowiednik 75 W, 700–750 lm to 60 W, 410–430 lm to 40 W, a 220–230 lm odpowiada 25 W.

3. Klasa i efektywność energetyczna – im wyższa klasa, tym produkt jest bardziej energooszczędny. Parametry te wprowadzono na terenie Unii Europejskiej, by umożliwić konsumentom porównanie różnych urządzeń tego samego typu. Informacja o klasie musi być umieszczona na wszystkich urządzeniach AGD oraz źródłach światła. Żarówki przeznaczone do użytku w gospodarstwie domowym są sklasyfikowane według kategorii efektywności energetycznej i opisane literami od A do G (A – duża, G – mała efektywność). Przykładowo: do wytworzenia takiego samego strumienia świetlnego świetlówka kompaktowa (klasy A) zużyje zaledwie jedną trzecią energii, której potrzebowałaby ulepszona żarówka halogenowa (klasy C). Wybierając najbardziej energooszczędne produkty, można zatem sporo zaoszczędzić.

4. Temperatura barwowa – określa, czy dane światło jest ciepłe, czy zimne, jednostką jest kelwin [K]. Podczas gdy klasyczne żarówki zawsze dają światło takiej samej barwy (ciepła biel), świetlówki kompaktowe i żarówki LED oferują szerszy wachlarz temperatury barwowej. Różnice te mogą być ważnym czynnikiem przy wyborze żarówki. O świetle powiemy, że jest ciepłe, jeśli jego temperatura barwowa będzie wynosić poniżej 3300 K, neutralne – od 3300 do 5300 K – lub zimne – powyżej 5300 K. Lampy o niższej temperaturze barwowej (2700–3000 K) będą nadawały się do salonów, sypialni i innych miejsc, w których odpoczywamy. Natomiast do pracy potrzebne jest światło o wyższej temperaturze (ok. 4000 K).

5. Wymiary i kształty – nowych żarówek są bardzo zróżnicowane i dlatego możemy mieć kłopot z dopasowaniem ich do naszych opraw lub żyrandoli. Warto się upewnić, czy nowa żarówka będzie do nich pasować.

Może cię zainteresować także:  Elektryczna pomarańcza, niepowtarzalna lampa

5a. Najpopularniejsze nowe żarówki mają znormalizowane gwinty (jak tradycyjne żarówki): duży E27 i mały E14.

6. Żywotność – czas świecenia żarówki wyrażony w liczbie godzin. Żywotność żarówek tradycyjnych wynosi około 1000 godz., a świetlówek kompaktowych i żarówek LED kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt tysięcy. Dłuższy czas świecenia oznacza mniej problemów z kupnem i wymianą żarówek. Dlatego powinno się go też brać pod uwagę przy porównywaniu cen różnych produktów. W przypadku niektórych świetlówek kompaktowych na ich żywotność ma wpływ to, ile razy żarówkę się zaświeci i zgasi (patrz punkt 7).

7. Liczba cykli włącz/wyłącz – jest ważna w przypadku świetlówek kompaktowych (nie ma znaczenia dla innych źródeł światła). Standardowej świetlówki kompaktowej, której liczba cykli włącz/wyłącz wynosi od 3000 do 6000, nie powinno się instalować w miejscach, w których będzie się ją zapalać dość często, czyli częściej niż np. trzy razy dziennie. Obniżymy żywotność takiej świetlówki, instalując ją np. w toalecie lub na korytarzu z czujnikami ruchu. Do takich miejsc powinniśmy wybrać specjalne świetlówki kompaktowe, które mogą przetrwać do miliona cykli włącz/ wyłącz.

8. Czas nagrzewania – jest ważny w przypadku świetlówek kompaktowych. Standardowa świetlówka kompaktowa potrzebuje trochę więcej czasu, aby się nagrzać i osiągnąć pełny strumień świetlny (do 2 sekund na zapalenie i do 60 sekund na osiągnięcie 60% swojego strumienia świetlnego). Dostępne są jednak specjalne świetlówki kompaktowe, które włączają się prawie tak szybko jak inne rodzaje żarówek (np. ulepszone żarówki halogenowe).

9. Regulacja natężenia światła – czyli możliwość stosowania tzw. ściemniaczy. W przypadku świetlówek kompaktowych i żarówek LED zawsze trzeba sprawdzać ten symbol na opakowaniu, gdyż wiele z nich nie będzie działać w połączeniu ze standardowym regulatorem oświetlenia. Na rynku dostępne są jednak świetlówki i żarówki LED z opcją regulacji natężenia światła. W przypadku ulepszonych żarówek halogenowych natężenie światła zawsze daje się regulować.

10. Temperatura działania – określa, czy dane źródło światła można zamontować np. na zewnątrz. Świetlówki kompaktowe i żarówki LED są bardziej wrażliwe na temperaturę niż ulepszone żarówki halogenowe. Bardzo ważne jest wybranie takiej żarówki, która będzie działać dobrze w temperaturach panujących w miejscu, do którego jest przeznaczona. W przypadku oświetlenia zewnętrznego żarówka musi pracować dobrze również przy minusowych temperaturach, inaczej w zimowe noce strumień świetlny może być słabszy.

Więcej w miesięczniku „Majster” nr 01/2012 »
Drukuj »

Jak oceniasz ten materiał?

Kliknij na gwiazdkę, aby zostawić swoją ocenę

Średnia ocena / 5. Liczba głosów:

Jak dotąd brak głosów! Oceń ten post jako pierwszy.

Domek pod sufitem

Poprzedni wpis

Urządzamy warsztat, 3 pomysły dla prawdziwego Majstra

Następny wpis

Na pewno zainteresują Cię jeszcze:

Komentarze - masz coś do napisania? Zostaw proszę informacje.

Pozostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *