Piłkarskie ciekawostki – puchary i tragedię piłkarskie

Puchar Świata

Nazwa Puchar Świata jest używana od początku, od I MŚ 1930 r., ale nie był i nie jest to tradycyjny puchar, zarówno ten pierwszy jak dzisiejszy. Pierwsza, oryginalna statuetka, znana pod nazwą Puchar Julesa Rimeta (wieloletniego prezesa FIFA) lub Złota Nike, już nie istnieje. Zdobyty na własność przez Brazylię, po trzykrotnym zwycięstwie w turnieju finałowym mistrzostw (1958, 1962, 1970) został skradziony z siedziby Brazylijskiej Konfederacji Piłkarskiej w grudniu 1983 r. i nigdy nie odnaleziony. Podobno złoczyńcy przetopili trofeum ze szczerego złota. Oryginalny puchar przetrwał II wojnę światową (schowany w pudełku na buty) pod łóżkiem teściowej włoskiego wiceprezydenta FIFA Ottorina Barassiego. Nie uchował się jednak przed rabusiami, którzy mieli za nic to, czym był dla zakochanych w futbolu Brazylijczyków. Kopię (sporządzoną kosztem 34 800 dolarów) wręczono w 70 rocznice założenia Konfederacji, w 1984 r., kapitanom mistrzowskich drużyn Brazylii – Belliniemu, Mauro i Carlosowi Alberto. Nowe trofeum – Puchar Świata FIFA, ufundowany w 1971 r. jest dziełem włoskiego rzeźbiarza Silvio Gazzanigi. Odlany z 18- karatowego złota przez włoską firmę jubilerska Bertoni, waży ok 5 kg i ma wysokość 36 cm. Przechowywany jest w Zurychu w siedzibie Międzynarodowej Federacji Piłki Nożnej (FIFA). Zwycięzcy dostają pozłacaną replikę. Na oryginale jest przewidziane miejsce na umieszczanie nazw zwycięzców najważniejszej imprezy w futbolu od 1974 do 2038 roku (!).

Pierwszy, pierwsza…

Pierwszy strzelec bramki.

Jak ustalili historycy futbolu, był nim Francuz Lucien Laurent, w 19 minucie meczu Francja-Meksyk (4:1), 13 lipca 1930 r o godz. 15.19 na stadionie Pocitos w Montevideo. Laurent pokonał bramkarz meksykańskiego Oscara Bonfiglio strzałem spoza linii pola karnego. Mecz toczył się nie na Estadio Centenario, otwartym dopiero 18 lipca; do ostatniej chwili kończono trybunę o nazwie „America”. W tym meczu zdarzył się rzadki wypadek. Kontuzjowanego bramkarza francuskiego Alexisa Thepota zastąpił, w 24 minucie, gracz z pola, pomocnik Augustin Chantrel (puścił jednego gola). Do 1970 r. regulamin nie pozwalał na zmianę bramkarza w trakcie meczu.

Pierwszy hat-trick.

Pierwszy trzy bramki w jednym meczu strzelił świetny napastnik argentyński Guillermo Stabile, „król strzelców” I MŚ-1930. W meczu Argentyna-Meksyk 6:3 (3:1), 19.07.1930. Stabile trafił trzy razy do bramki przeciwników. w 8, 17 i 80 minucie.

Pierwszy gol strzelony głową.

Pierwszy gol w mistrzostwach świata zdobyty „główką” przypisano Amerykaninowi Bertramowi (Bertowi) Patenaude, który popisał się tym zagraniem podczas meczu USA-Belgia 3:0), w 89 minucie meczu (na 3:0), 13.07.1930.

Pierwszy rezerwowy.

Pierwszym rezerwowym, który wpisał się na listę strzelców mistrzostw świata był Juan Besaguren, autor ostatniego gola dla Meksyku w meczu z Salwadorem (4:0) w 1970 r.

Pierwszy rzut karny.

Pierwszy rzut karny w mistrzostwach świata podyktował dla Chile, w meczu z Francją (19.07.1930) urugwajski sędzia Tejeda. Strzał Chilijczyka Guillermo Saavedry obronił Alexis Thepot (w 30 minucie). Tym samym Thepot stał się pierwszym bramkarzem, który obronił „jedenastkę” w finałach mistrzostw świata. Mecz Chile- Francja zakończył się wynikiem 1:0. Pierwszy gol z rzutu karnego.

Pierwszego gola z rzutu karnego zdobył Manuel Rosas z Meksyku w meczu Argentyna-Meksyk, w 42 minucie, a powtórzył to w 65 minucie, z dobitką. Jego strzałów nie obronił Angel Bossio. Wcześniej Argentyńczyk Zumelzu dwukrotnie nie potrafił pokonać bramkarza Meksyku Bonfiglio; rzecz działa się 19.07.1930. Końcowy wynik meczu 6:3.

Pierwszy gol z rzutu rożnego.

Z tego punktu boiska też można strzelić gola, choć to nie częste. Jako pierwszemu na mistrzostwach świata udało się to reprezentantowi Kolumbii Marcosowi Collowi, w meczu Kolumbia-ZSRR, w 1962 r., w 68 minucie (na 4:2). Coll „upokorzył” tym golem słynnego Lwa Jaszyna. Spotkanie zakończyło się remisem 4:4.

Pierwszy gol samobójczy.

Pierwszego gola samobójczego w finałach mistrzostw świata strzelił ten sam zawodnik, który jako pierwszy zdobył bramkę z karnego, Manuel Rosas (Sanches I), w 52 minucie meczu Meksyk- Chile (3:0), na 2:0, 16.07.1930 „pokonał” własnego bramkarza Isidoro Sotę.

Pierwszy wykluczony z gry.

Pierwszy piłkarz, który musiał opuścić boisko podczas mistrzostw świata (jeszcze nie było czerwonych kartek) to Placido Galindo, kapitan drużyny Peru, w meczu Rumunia – Peru 3:1 (14.07.1930). Było to w 58 minucie. Według relacji z tamtych lat, chilijski sędzia Warnken pomylił się usuwając z boiska Galindo protestującego po brutalnym faulu Rumuna…

Pierwszy i jedyny.

Pierwszym piłkarzem, który zdobywał bramki w każdym meczu turnieju finałowego mistrzostw był Francuz Just Fontaine, „król strzelców” mistrzostw 1958 r. Fontaine strzelił gola w każdym z sześciu meczów Francji. Jedynym jednak piłkarzem, który przewyższył wyczyn Francuza, dopełniając ten „rekord” golem w siódmym, zwycięskim meczu finałowym był Brazylijczyk Jairzinho, mistrz świata z 1970 r. Wcześniej, w 1950 r. Alcide Ghiggia (Urugwaj) tez strzelał gole we wszystkich meczach swego zespołu, ale tylko w czterech.

Pierwszym mistrzem świata, który jako trener zdobył też tytuł mistrzowski ze swą drużyną jest Brazylijczyk Mario Zagalo – mistrz świata jako piłkarz w 1958 i 1962 r., a jako trener w 1970 r. Niemiec Franz Beckenbauer był mistrzem jako piłkarz w 1974 r., a jako trener w 1990 r.

Pierwszy nie kontuzjowany, zmieniony bramkarz.

Mwampa Kazadi z Zairu był pierwszym bramkarzem, którego zmieniono podczas mistrzostw świata (1974) nie z powodu kontuzji, gdy Zair przegrywał 0:3 z Jugosławią, zaledwie po 22 minutach gry w turnieju 1974 r. Kazadiego zmienił Dimbi Tubilandu, który nie zdołał jednak przeciwstawić się „szturmowi” na swa „świątynię” i Afrykanie przegrali ten mecz bardzo wysoko 0:9. Jeszcze raz tylko zdarzyła się taka wymiana bramkarzy. W meczu o trzecie miejsce w mistrzostwach 1994 r. Szwecja-Bułgaria, Boris Michajłow został zastąpiony przez Nikołowa po pierwszej połowie, gdy Szwecja prowadziła 4:0. Rezerwowy nie puścił już gola i „dorobek” Michajłowa pozostał końcowym rezultatem meczu. Dla Bułgarii, która przed 1994 r. przegrała wszystkie 16 spotkań w finałach MŚ, czwarte miejsce w USA było wielkim sukcesem.

Pierwszy raz w TV.

Pierwsza transmisja telewizyjna miała miejsce podczas mistrzostw świata 1954 roku w Szwajcarii. Nadano relacje z dziewięciu spotkań turnieju. Pierwszą transmisję satelitarną z mistrzostw przeprowadzono w 1966 r., z Anglii na kontynent amerykański.

Jedyny…

Jedynym graczem, który strzelił w jednym meczu 4 bramki (w tym w dogrywce), a jego zespół przegrał, był Ernest Wilimowski (PolskaJak będzie wyglądać Polska po podniesieniu się poziomu wody? Dodatek do NASA World Wind jest w stanie pokazać świat w...), w meczu z Brazylia, w 1938 r. Brazylijczyk Leonidas zdobył 3 gole, a jego drużyna wygrała ten mecz 1/8 finału 6:5, pod dogrywce. Przed i po wojnie jedynie dwaj piłkarze, Erik Nilsson ze Szwecji i Alfred Bickel ze Szwajcarii grali w mistrzostwach świata zarówno przed jak i po II wojnie światowej. Uczestniczyli w turniejach finałowych w 1938 i 1950 r. Jedynym graczem, który strzelał gole dla dwóch reprezentacji był Robert Prosinecki, który reprezentował Jugosławię w 1990 r., strzelając gole w meczu ze Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi, a potem dla Chorwacji w 1998 r. w meczu z Jamajką. Jedynym trenerem, któremu udało się zdobyć dwukrotnie tytuł mistrza świata jest włoski szkoleniowiec z lat przed II wojną światową, Vittorio Pozzo (1934 i 1938).

Bramkarz Leeds United, Gary Sprake (lata 30-te) podczas meczu z „The Reds” chciał podać piłkę ręką do swoich obrońców. Niestety, piłka nie chciała polecieć i wylądowała… w bramce Leeds. Współczuję…

Mniej więcej w tym samym czasie grał Hiszpan- Zamora. Był on takim czyścioszkiem, że zamiatał pole karne (!).

Joachim Isadore przepuścił najszybszego gola w historii- po 1 sekundzie. Dlaczego? Modlił się i nie zauważył, że już zaczął się mecz… Baaardzo współczuję….

W 1923r. ManU zremisował 2:2 z Oldhamem. Co w tym dziwnego? Wszystkie gole strzelił obrońca „Red devils”, Sammy Wynne: 2 w dobrym kierunku, i 2 w troszkę innym.

W 1955r. Arsenal grał z Blackpoolem. Dennis Evans usłyszał gwizdek. Myśląc, że to już koniec zwycięskiego meczu, kopnął piłkę do własnej bramki. Gwizdek… dobiegł z trybun.

W 1879 r. Drużyna „Zulusów” z Sheffield zagrała mecz… w ciuszkach nieco nietypowych- strojach wojowników Zulu!

W 1911 r. bramkarz – Dick Rose rozegrał w jednej, nie pranej bluzie 23 mecze ! Może chciał udusić napastników?

W 1996 r. inny bramkarz- David Seaman zagrał w reprezie Anglii mecz ubrany w bluzę w żółto- niebiesko-zielone plamki, czerwone szorty w żółto- niebiesko- zielone ciapki i kreskowane skarpety!

W 1921 r. Jim Bowie pilnował Thistlea w czasie finałowego spotkania pucharu Szkocji. Nagle… poszła mu gumka w spodenkach. Kiedy je zmieniał, wyżej wymieniony Thistle strzelił pierwszego i ostatniego gola meczu.

Dokładnie na środku boiska drużyny Blackburn Rovers był staw, który zakrywano deskami i darnią na mecze. A ja myślałem, że stadion Pogoni Siedlce jest słaby…

Podobna historia miała miejsce na boisku Northwich Victoria, z tą różnicą, że wzdłuż boiska płynął strumyk.

Na boisku Port Vale nie było murawy!

Czy bramki mają równą wysokość? Nie zawsze! Różnica wysokości bramek na St James Park wynosiła niecałe 6 metrów!

1865r. Ustalono wysokość bramki na 2.4 m. Wcześniej nie było poprzeczki!

1871r. Ustalono, że tylko jeden piłkarz w drużynie może brać gałę w ręce.

1872r. Wymyślono rzut rożny.

1875r. Taśmę między słupkami zastąpiono sztywną poprzeczką.

1890r. Wynaleziono siatki w bramkach.

1890r.-1892r. Wprowadzono rzut karny.

1912r. Bramkarze mogą łapać piłkę tylko w polu karnym.

1913r. Obrońcy w trakcie wykonywania rzutu wolnego muszą stać co najmniej 10 jardów od piłki.

1925r. Gracz wykonujący rzut rożny może dotknąć futbolówki tylko raz.

1925r. Wprowadzono spalone.

Pierwsze przepisy w historii (przepisy Cambridge):

1. Boisko- 200 na 100 jardów. (183 na 91 m.)

2. Słupki- odległość: 7.3 m., wysokość nieustalona)

3. Gol- piłka przelatuje pomiędzy słupkami.

4. Zmiana połów- po każdym golu (patrz pkt.3)

5. Żaden gracz po rzucie z autu nie może dotknąć piłki, zanim ta nie dotknie ziemi.

6. Jeżeli wybijesz piłkę za swoją bramkę, rywale dostają rzut wolny.

7. Wszyscy piłkarze mogą złapać piłkę, ale nie mogą się z nią poruszać.

8. Nie wolno podnosić i podawać futbolówki rękami.

9. Piłkę można podać tylko do tyłu.

10. Nie można kosić itd.

1929r. Bramkarz broniący rzut karny może się poruszyć dopiero, gdy noga strzelającego dotknie piłki.

1982r. Do FIFA wpłynął wniosek o zabronienie całowania się na boisku. Zarząd nie wprowadził jednak przepisów tego zabraniających.

1992r. Bramkarz nie może wziąć do rąk piłki podawanej mu przez defensorów.

W 1952r. Peter Aldis (Aston Villa) strzelił bramkę głową z odległości 32m. Była to jego pierwsza i ostatnia siata w karierze.

Nat Lofthouse strzelił bramkę kiedy był nieprzytomny! Zderzył się z bramkarzem. Kiedy futbolówka wtaczała się za białą linię był już nieprzytomny.

Stan Mathews zadebiutował w wieku 17 lat w Stoke City. Nazywany był Czarodziejem dryblingu, bo prawie zawsze obrońcy ulegali jego popisowemu zwodowi. Ostatni mecz zagrał w wieku ponad 50 lat.

Jednym z najwyższych piłkarzy w historii był Albert Iremonger, który mierzył sobie 1,98 m. Kiedy wkurzył się na sędziego, albo przeciwników, to siadał na piłce, i jakoś nie miał ochoty zejść…

Z kolei najniższy był Alex James, który by dosięgnąć wieszaka musiał stawać na ławce. Ciekawe, czy choć raz strzelił główką…

„Grubas” Foulke ważył niecałe 140 kg I był najcięższym graczem w historii. Miał ogromną parę w rękach: potrafił wyrzucić ręką piłkę na przeciwległe pole karne. Kiedy wnerwił go jakiś napastnik… Podnosił go za nogi do góry i sobie machał…

Natomiast Patsy Gallagher ważył jedynie 45 kg, co stanowi wagę sporego psa. Porównajcie go sobie z Foulkem. Ciekaw jestem, jak daleko mógłby polecieć po strzeleniu mu bramki…

1902 Drewniane trybuny stadioniku Rangersów rozleciały się. Zabici- 25, ranni- około setki.

1946 Na stadionie Boltonu złamała się barierka. Zabici-33.

1971 Ponownie stadion Rangers. Pękają barierki schodów, ginie 66 osób.

1985 Wybucha pożar na trybunach stadionu w Bradford. Ginie- 50 osób

1985 Zamieszki były powodem zawalenia się trybun stadionu w Heysel (finał Pucharu Europy: Juventus – Liverpool)

1988 Tragedia stulecia. Wielki tłum na spotkaniu Liverpool:Nottingham. Kibice z tyłu rozgniatają tych z przodu o ogrodzenie. Giną 94 niewinne osoby.