Cynamon, miód i bakalie, czyli historia piernika

Co kojarzy nam się z Bożym Narodzeniem? Wigilijna kolacja, zapach choinki, prezenty? Dla niektórych nie ma świąt bez typowych wypieków – keksów, makowców oraz, oczywiście, pierników. To one sprawiają, że już na długo przed świętami zasiadamy w kuchni, aby piec i dekorować wspólnie ciasteczka. Skąd wzięły się w naszym kraju, jaka jest ich historia? Oto garść informacji i przepis.

Twardy piernik do zgryzienia

Piernik znany jest nam w dwojakiej formie – ciasta lub ciasteczek w najrozmaitszych kształtach, z polewą lub bez, przekładanych lub nie marmoladą. Jest to  twarde, ciemnobrązowe ciasto, które wypieka się z mieszaniny mąk pszennej i żytniej. Jego nazwa pochodzi od staropolskiego słowa pierny, oznaczającego pieprzny. Nie bez powodu, ponieważ najistotniejszym dla smaku składnikiem poza miodem jest mieszanka przypraw korzennych (cynamonu, imbiru, goździków, kardamonu, gałki muszkatołowej, anyżu). Pierniczki wigilijne najlepiej upiec miesiąc wcześniej, aby zdążyły zmięknąć na czas. Gotowe ciastka można ozdabiać lukrem, polewą czekoladową, kolorowymi, cukrowymi posypkami, bakaliami lub kandyzowanymi owocami – wedle fantazji. Trzymane w odpowiednim miejscu, potrafią zachować świeżość przez kilka miesięcy.

Drogie początki

Coraz popularniejsze staje się wypiekanie i ozdabianie domków z piernika – jest to tradycja, która przywędrowała do nas z Zachodu, gdzie piernik jest ciastem tradycyjnym. Wypiek pierników był kosztowny – bakalie, przyprawy, miód… W ich produkcji przodowały bogate miasta zachodnie np. Brema, Norymberga, Monachium, Amsterdam, a z terenu współczesnej Polski w Krakowie, Toruniu, Gdańsku (dwa ostatnie z powodu pruskich wpływów). W Toruniu wypiekano pierniki (katarzynki) – według pierwszych wzmianek – już w XIV wieku! Jednak nazwa na określenie tych korzennych ciast jest późniejsza – pojawia się około XVI wieku. Pierwszy cech piernikarzy powstał na terenie Polski w powstał w XVIII wieku w Krakowie.

Przepis na pierniczki idealne

Skład:

– mąka                         550 g

– miód                          300 g

– cukier puder                100 g

– masło                         120 g

– jajka                           1 sztuka

– soda oczyszczona         2 łyżeczki

– przyprawy korzenne      60 g (około)

– kakao                         2 łyżeczki

Wykonanie:

Połączyć wszystkie składniki, aby ciasto miało jednolitą fakturę (można podgrzać miód i masło – i dopiero dolać je do składników). Posypać stolnicę mąką i wałkować ciasto na grubość 2 do 3 milimetrów (jeśli mają być chrupkie) lub grubiej (jeśli mają być miękkie po upieczeniu).

Nagrzać piekarnik do temperatury 180ºC  i piec każdą partię ciastek około 10 minut.

Ozdobić lukrem, polewami, owocami kandyzowanymi, bakaliami i innymi ozdobami i przechowywać z szczelnym pojemniku, aby zmiękły.